Techbedrijven keren Nederland de rug toe: te veel regels, te weinig kansen

Nederland stond jarenlang bekend als een topomgeving voor startups en scale-ups, maar die tijd lijkt voorbij. Steeds meer techbedrijven vertrekken, en het aantal nieuwe startups neemt af. Het vertrek van Bird (voorheen MessageBird) was een wake-up call, maar de problemen gaan veel dieper. Strenge regelgeving, te weinig investeringen en een gebrek aan groeikansen maken Nederland steeds minder aantrekkelijk voor techondernemers.

De Nederlandse techsector zit in de knel

Het gaat niet alleen om bedrijven die vertrekken – de hele groei en ontwikkeling van de Nederlandse techsector stagneert.

• Minder startups
  In 2023 werden er nog 197 startups opgericht in Nederland, in 2024 waren dat er nog maar 128. Van die bedrijven groeit slechts 22% door tot een scale-up, terwijl dat in de VS rond de 55% ligt.
• Investeringen blijven achter
  Nederlandse investeerders zijn terughoudend. In 2021 kwam nog 61% van het opgehaalde durfkapitaal uit Nederland, in 2024 is dat nog maar 15%. Het zijn vooral Europese investeerders die geld steken in Nederlandse startups, terwijl onze eigen kapitaalkrachtige partijen aan de zijlijn blijven staan.

Volgens Constantijn van Oranje, speciaal gezant van Techleap, zijn dit serieuze problemen. Hij stelt dat Nederland steeds verder achterop raakt bij China en de VS. De reden? Te weinig investeringen en te strenge wet- en regelgeving.

Strenge regels maken Nederland onaantrekkelijk

Een van de grootste pijnpunten voor ondernemers is het strakke wet- en regelgevingsklimaat.

• Starre arbeidswetgeving
  In Nederland moet een bedrijf werknemers bij langdurige ziekte tot wel twee jaar doorbetalen. In andere landen is dat vaak slechts een paar maanden. Voor snelgroeiende techbedrijven, die flexibiliteit nodig hebben, is dit een groot obstakel.
• Strenge belastingregels op aandelenopties
  Werknemers laten meedelen in het succes van een bedrijf via aandelenopties is in Nederland onaantrekkelijk vanwege hoge belastingen. In de VS is 19% van de aandelen van beursgenoteerde bedrijven in handen van medewerkers, in Nederland slechts 4%. Dit maakt het moeilijk om talent vast te houden.
• Bureaucratie
  Job van der Voort, oprichter van Remote, heeft een miljardenbedrijf, maar koos ervoor zich in de VS te registreren. Tegen de NOS zegt hij dat hij niemand zou adviseren om een startup te beginnen in Nederland vanwege de complexe regelgeving. “We gaan ten onder aan idiote regels.”

Het vertrek van Bird: een voorbode van meer?

Het vertrek van Bird is een teken dat Nederland niet langer vanzelfsprekend een goede plek is om een techbedrijf te bouwen.

• Robert Vis (CEO van Bird) gaf al in 2024 aan dat Nederland niet langer aantrekkelijk was. Zijn bedrijf, met een waardering van 3,6 miljard euro, besloot om Nederland te verlaten vanwege de belemmeringen die hij hier ervoer.
• Techondernemer Robert Gaal noemt Bird’s vertrek een wake-up call. Hij vreest dat meer bedrijven zullen volgen als er niets verandert.
• Techleap erkent dat het vestigingsklimaat moet verbeteren, maar zegt dat er nog geen signalen zijn van andere grote bedrijven die vertrekken. Toch is de vraag: wachten we tot het te laat is?

Europese druk om te investeren, maar Nederland blijft achter

Niet alleen Nederland worstelt met dit probleem. Mario Draghi, oud-president van de Europese Centrale Bank, werd door Ursula von der Leyen gevraagd om advies te geven over de economische toekomst van Europa. Zijn conclusie?

• Er moeten honderden miljarden extra worden geïnvesteerd om de Europese economie te redden en om te concurreren met de VS en China.
• Strenge regelgeving belemmert innovatie en moet drastisch worden teruggeschroefd.

Constantijn van Oranje onderstreept dat punt bij Nieuwsuur: "Wij vinden startups leuk en interessant, maar uiteindelijk zetten miljardenbedrijven de toon. Als Europa relevant wil blijven, moet het startups de ruimte geven om te groeien. Alleen is dat geld nu heel moeilijk op te halen."

In de praktijk blijkt dat ook: Nederlandse techbedrijven haalden in het afgelopen jaar 3,1 miljard euro aan durfkapitaal binnen, maar het is lang niet genoeg om internationaal mee te doen.

Politiek voelt de druk, maar komt er ook actie?

De Nederlandse overheid begint door te krijgen dat er iets moet veranderen, maar de vraag is of het snel genoeg gaat.

• Premier Dick Schoof en minister Dirk Beljaarts spraken recent met de techsector over de toekomst van Nederland als techland.
• Minister van Financiën Steven van Weyenberg wacht op een rapport over werknemersparticipatie, wat mogelijk kan leiden tot betere belastingregels voor startups.
• Op Europees niveau wordt gekeken naar een uniforme regeling, zodat bedrijven niet langer met 27 verschillende nationale regels te maken hebben.

Ondanks deze initiatieven blijft het de vraag of de Nederlandse overheid snel genoeg schakelt om het tij te keren.

Lees ook: Moet Europa zich voorbereiden op een breuk met de VS?

Heeft Nederland nog toekomst als techland?

Nederland heeft nog steeds succesvolle techbedrijven zoals Mollie, Picnic en Framer. Maar als de huidige trend zich doorzet, is het niet ondenkbaar dat ook zij op termijn vertrekken.

Er zijn initiatieven zoals Vliegwiel.nl, die pleiten voor soepeler ontslagrecht en betere regelingen voor werknemersparticipatie. Maar als er niet snel ingegrepen wordt, kan Nederland steeds verder achterop raken.

Robert Gaal, die zelf in de VS ondernam en later terugkeerde, vat het krachtig samen:

"We hebben het talent, we missen het vliegwiel."

Nederland heeft de potentie om een belangrijke speler te zijn in de techwereld, maar zonder een aantrekkelijker ondernemersklimaat zullen steeds meer bedrijven kiezen voor een toekomst buiten onze landsgrenzen. De grote vraag is nu: gaat de politiek op tijd in actie komen, of staan we straks machteloos toe te kijken hoe Nederland zijn techbedrijven kwijtraakt? 🚀