Ondernemen in Nederland? Steeds minder mensen zien het zitten
Het is geen geheim meer: Nederland wordt steeds minder aantrekkelijk voor ondernemers. Een grote groep ondernemers vindt dat het ondernemingsklimaat de afgelopen vijf jaar alleen maar achteruit is gegaan. En het ergste? Ze verwachten ook geen verbetering op korte termijn. Dat blijkt uit een peiling van MKB-Nederland en VNO-NCW onder 3100 ondernemers.
Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, slaat de spijker op z’n kop: steeds minder mensen willen in Nederland ondernemer worden. En dat is een serieus probleem, want zonder ondernemers draait de economie niet. Geen nieuwe bedrijven, minder banen en minder innovatie.
Waarom is ondernemen zo onaantrekkelijk geworden?
De drempel om een bedrijf te starten of uit te breiden is inmiddels torenhoog. Dit zijn de grootste frustraties van ondernemers:
- Regeldruk en vergunningen
Ondernemers moeten zich door een jungle van regels en bureaucratie heen worstelen. Een vergunning aanvragen? Succes, dat kan maanden duren. En dan heb je nog het risico dat de regels halverwege weer veranderen. - Hoge loonkosten en werkgeverslasten
Een werknemer aannemen kost bakken met geld. Naast het loon komen er nog sociale premies en andere heffingen bij. Dat maakt het een dure grap om je bedrijf te laten groeien. - Belastingen en premies blijven stijgen
Ondernemers moeten steeds dieper in de buidel tasten voor belastingen en premies. Het lijkt alsof er elke keer weer iets nieuws wordt bedacht om extra geld uit bedrijven te persen. Logisch dat sommige ondernemers denken: ‘Dan maar naar het buitenland.’ - Te weinig personeel
De arbeidsmarkt is krap, en goed personeel vinden is een drama. Veel sectoren zitten te springen om mensen, maar de juiste kandidaten zijn er gewoon niet. En dan is het cirkeltje rond: bedrijven kunnen niet groeien, omdat ze geen mensen hebben.
Tijd voor actie, maar wie doet het?
Volgens MKB-Nederland moet de politiek nu echt eens doorpakken. Ministeries praten veel over regeldruk en verbeteringen, maar ondernemers zitten vooral te wachten op daden. Of, zoals ze zeggen in het interview: minder lullen, meer poetsen.
Een belangrijk punt is het Adviescollege Toezicht Regeldruk (ATR). Dit orgaan kijkt kritisch naar nieuwe wetten en regels en adviseert of ze ingevoerd moeten worden. Maar als de politiek dat advies gewoon negeert, heeft het weinig zin. Vonhof vindt dan ook dat als ATR zegt: ‘Doe het niet’, de politiek dat gewoon moet volgen.
Daarnaast willen ondernemers meer stabiliteit. Geen gekke belastingverhogingen uit het niets, geen plotselinge wetswijzigingen die alles op z’n kop zetten. Gewoon weten waar ze aan toe zijn, zodat ze plannen kunnen maken en kunnen groeien.
Ondernemers haken af
De cijfers zijn schrikbarend: bijna 40% van de ondernemers vindt Nederland simpelweg een onaantrekkelijk land om in te ondernemen. Maar wat nog erger is: twintig procent overweegt te stoppen met hun bedrijf. Vorig jaar was dat nog 5 op de 10, nu is dat aantal verdubbeld.
Dat betekent dat niet alleen starters afhaken, maar ook bestaande bedrijven het niet meer zien zitten. Nog zorgwekkender is dat middelgrote en grote ondernemingen steeds vaker hun biezen pakken en naar het buitenland vertrekken. Dat betekent verlies van werkgelegenheid, innovatie en economische kracht.
Vonhof waarschuwt: als we nu niets doen, kijken we over tien jaar terug en denken we: waar ging het mis?
Ondernemersvertrouwen op een dieptepunt
Vanaf eind 2021 tot eind 2022 zakte het ondernemersvertrouwen flink naar -22,2. Daarna krabbelde het iets op, maar bleef het nog steeds aan de negatieve kant. In het eerste kwartaal van 2025 is het vertrouwen weer wat gedaald. Daarmee is het nu al dertien kwartalen op rij negatief en ligt het onder het gemiddelde van -3,6 sinds 2012.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek bevestigt de negatieve trend. Voor het eerst in een jaar tijd is het ondernemersvertrouwen fors gedaald. De stemming onder ondernemers is nu -5,4, een dieptepunt sinds de metingen in 2012.
Wat betekent dat? Bedrijven investeren minder, nemen minder risico’s en durven niet te groeien. En als die trend doorzet, krijgen we uiteindelijk een economie die stilstaat.
Nederland dreigt ondernemersland af te breken
Het is duidelijk: ondernemen in Nederland wordt steeds minder aantrekkelijk. De regels zijn te ingewikkeld, de kosten te hoog en de overheid maakt het er niet makkelijker op. Ondernemers die al bezig zijn, overwegen te stoppen. Nieuwe ondernemers? Die beginnen er gewoon niet aan.
Als de politiek nu niet in actie komt, kan Nederland een groot deel van zijn ondernemers kwijtraken. En zonder ondernemers stort de economie als een kaartenhuis in elkaar.
Tijd om te kiezen: doorgaan met lullen, of eindelijk eens poetsen?
