Je verwacht het misschien niet, maar ons kleine Nederland blijkt ineens grootmacht op zee. Niet met de marine, niet met containerschepen, maar met het ultieme speeltje van de ultrarijken: superjachten langer dan 80 meter. Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat er vorig jaar zeven van dit soort mastodonten in ons land van stapel liepen. En dat is meer dan in welk ander land ook.
Superjachten langer dan 80 meter
Niet de meeste, wel de grootste
Italië voert al jaren de ranglijst aan als het gaat om aantal jachten, maar eerlijk is eerlijk: die zijn meestal een maatje kleiner. Prachtig hoor, een schip van 40 of 50 meter, maar in de wereld van miljardairs geldt al snel: groter is beter. En precies in dat segment, de absolute top van de markt, steekt Nederland nu zijn vlag uit.
Neem werven als Feadship, Oceanco, Damen Yachting en Royal Huisman. Namen die in Monaco of Dubai hetzelfde effect hebben als Ferrari of Louis Vuitton. Ze bouwen geen dertien-in-een-dozijn bootjes. Nee, bijna alles wat van hun hellingen rolt is maatwerk, volledig afgestemd op de grillen van de opdrachtgever. Volgens SWZ Maritime wordt ruim 70 procent van de Nederlandse jachten volledig custom designed.
En geloof me: die wensen lopen uiteen. De ene miljardair wil een onderzeebaar zwembad. De ander wil een helikopterplatform dat ook dienstdoet als tennisbaan. Ja, echt. Ik sprak ooit een insider die vertelde dat een Russische eigenaar een wijnkelder aan boord wilde met exact dezelfde temperatuur en luchtvochtigheid als zijn kelder in Moskou. Omdat de smaak van wijn daar net anders zou zijn. Bizar, maar voor Nederlandse scheepsbouwers geen probleem.
Innovatie als paradepaardje
Wat Nederland onderscheidt is niet alleen het maatwerk, maar ook de innovatie. Terwijl sommige concurrenten vooral bezig zijn met luxe interieurs – denk marmeren badkamers en vergulde kranen – focussen Nederlandse werven steeds vaker op duurzaamheid. Hybride motoren, systemen die stikstofuitstoot beperken, zonnepanelen die ongemerkt zijn weggewerkt in het dek.
Dat klinkt misschien als een detail, maar juist in een tijd waarin ook de ultrarijken onder een vergrootglas liggen, maakt het verschil. Niemand wil zijn 120-meter lange speeltje voorpaginanieuws zien worden omdat het meer uitstoot dan een klein dorp. Nederlandse jachtbouwers spelen daar slim op in en behouden zo hun premium positie, zelfs nu de markt tekenen van afkoeling laat zien, aldus NL Times.
De keerzijde: een afkoelende markt
Maar er zit ook een kanttekening aan dit succes. Want hoewel Nederland koploper werd in de categorie langer dan 80 meter, waarschuwt ABN AMRO dat de markt afkoelt. Jarenlang leek de sky the limit. Tijdens corona zaten de superrijken thuis, hun privéjets geparkeerd, vakanties geschrapt. Geld genoeg, tijd zat, en dus bestelden ze massaal jachten. Een soort “troostprijs” voor gemiste vrijheid.
Die piek is voorbij. Bestellingen stabiliseren, er wordt kritischer gekeken naar kosten en levertijden. En eerlijk gezegd: ook naar het imago. Want wie anno 2025 een superjacht koopt, koopt niet alleen luxe. Je koopt ook discussie. Klimaatactivisten varen mee in rubberbootjes om te protesteren. Lokale gemeentes sluiten havens af omdat de schepen simpelweg te groot zijn. En in talkshows wordt openlijk de vraag gesteld: moet dit eigenlijk nog wel?
Toch een visitekaartje om trots op te zijn
Toch kan je moeilijk ontkennen dat dit een knap staaltje Nederlands ondernemerschap is. In een land dat bekendstaat om kaas, klompen en molens, is het bijna surrealistisch dat we óók de hofleverancier van ’s werelds grootste drijvende paleizen zijn. Maar misschien is het juist typisch Nederlands: pragmatisch, innovatief en altijd een stap verder denken.
Bovendien, laten we eerlijk zijn: de werkgelegenheid die dit oplevert, de technologische kennis die wordt opgedaan, en de uitstraling naar de rest van de wereld – dat is goud waard. Superjachten zijn veel meer dan luxe speelgoed. Ze zijn een uithangbord voor vakmanschap en een toonbeeld van samenwerking tussen ontwerpers, ingenieurs en vaklieden.
En voor wie denkt dat dit allemaal ver van ons bed is: het tegendeel is waar. De kans is groot dat je zelf wel eens langs een van die werven bent gereden. In Alblasserdam of Vlissingen, gewoon in een Nederlandse polder, staan loodsen waar schepen van 100 meter lang worden gebouwd. Je rijdt er met je auto langs zonder te beseffen dat daarbinnen een miljardair uit het Midden-Oosten zijn volgende speeltje krijgt.
Een klein land met grote schepen
Nederland was in 2024 de grootste producent van superjachten langer dan 80 meter. Dat zegt niet alleen iets over onze scheepsbouw, maar ook over onze mentaliteit. We doen misschien niet het meeste, maar wát we doen, doen we groots. Letterlijk.
Of die koppositie volgend jaar opnieuw wordt vastgehouden, is onzeker. De markt koelt af, en de maatschappelijke kritiek groeit. Maar voor nu mogen we best even trots zijn: Nederland is koploper in een wereld waar geld, luxe en innovatie samenkomen op zee.
