Misinformatie over schijnzelfstandigheid
De discussie rondom schijnzelfstandigheid woedt al maanden en wordt overspoeld met misinformatie. Universitair docent arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, Niels van der Neut, ziet met lede ogen aan hoe feiten en meningen door elkaar lopen. Op LinkedIn corrigeert hij regelmatig adviseurs die, in zijn ogen, ongefundeerde tips geven en onnodige paniek veroorzaken.
Waarom is er zoveel verwarring?
Volgens Van der Neut ligt de kern van het probleem niet bij de wet DBA of de conceptwet VBAR, maar bij de arbeidsovereenkomst zoals vastgelegd in artikel 7:610 van het Burgerlijk Wetboek. “Er zijn veel zelfbenoemde specialisten die eigenbelang hebben bij de adviezen die ze geven. Mijn boodschap is: wees kritisch op dit soort adviezen en blijf alert op hoe je je arbeidsrelatie inricht.”
Vertrouwen in de overheid is laag
Een van de grootste uitdagingen in deze discussie is het wantrouwen in de overheid. “Het vertrouwen in de overheid is laag, maar desondanks zou ik adviseren om af te gaan op de informatie van de Belastingdienst en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Deze bronnen zijn betrouwbaarder dan de vaak gekleurde adviezen op sociale media.”
Waarom zoveel weerstand bij zzp’ers?
Veel zzp’ers vragen zich af waarom hun werkwijze, die jarenlang goed ging, ineens moet veranderen. “Sommigen willen geen deel uitmaken van sociale verzekeringen of voelen zich niet geholpen door extra bescherming. Daarnaast speelt het feit dat het handhavingsmoratorium te lang heeft geduurd een rol in de weerstand tegen veranderingen.”
De arbeidsmarkt verandert, maar hoe?
Van der Neut wijst erop dat er de afgelopen jaren wel degelijk veranderingen zijn doorgevoerd. Denk aan de adviezen van de Commissie Borstlap, de verduidelijking van de arbeidsrechtelijke kwalificatievraag, de afbouw van de zelfstandigenaftrek en de discussie over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers (Wet BAZ). “Daarnaast heeft het Deliveroo-arrest nieuwe inzichten opgeleverd,” voegt hij toe.
Welke richting moet Nederland op?
Volgens Van der Neut zijn er twee opties. De eerste is doorgaan zoals nu, met ‘pleisters plakken’. Dat betekent bijvoorbeeld een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en een verdere afbouw van de zelfstandigenaftrek, maar zonder fundamentele bescherming voor zzp’ers.
De tweede optie is een bredere hervorming, waarin alle werkenden toegang krijgen tot een sociaal vangnet en bijdragen aan basisverzekeringen, zoals in België. “Dit biedt alle werkenden bescherming, terwijl er ruimte blijft voor contractuele vrijheid.”
Een andere mogelijkheid is het Duitse model, waarin vastligt welke beroepen door zelfstandigen mogen worden uitgevoerd en welke niet. Dit voorkomt eindeloze discussies over schijnzelfstandigheid in bepaalde sectoren.
Gaat de politiek ingrijpen?
Van der Neut is sceptisch over politieke actie. “Als we niets doen, zitten we over vijftien jaar met een grote groep zelfstandigen zonder pensioenopbouw. Dan krijgen we opnieuw een commissie om dit probleem op te lossen.”
Of het kabinet-Schoof met een echte oplossing komt, blijft de vraag. “Veel partijen spreken zich uit voor een basisverzekering, zelfs de VVD, maar als het erop aankomt, trekken ze zich terug. Een grote systeemhervorming is politiek te beladen.”
Zijn conclusie? “Misschien komen er wat kleine aanpassingen, maar grote structurele hervormingen verwacht ik niet.”
