De Nederlandse pensioenfondsen zitten op een interessant kruispunt. Aan de ene kant hebben ze de boel financieel aardig op orde, met dikke buffers en solide rendementen. Aan de andere kant waait er een stevige tegenwind vanaf de beurs, en komt er een gigantische hervorming aan die het hele pensioenstelsel op z’n kop zet. Hoe staan we er anno 2025 echt voor? En moeten we ons zorgen maken om ons pensioen? Tijd voor een realistische én begrijpelijke blik op de stand van zaken.
Beurs in de min, maar (nog) geen paniek
Het begon allemaal best rooskleurig dit jaar. In het eerste kwartaal van 2025 zaten de meeste pensioenfondsen nog lekker in de lift. De gemiddelde dekkingsgraad – dat is het percentage dat aangeeft hoeveel geld een fonds in kas heeft ten opzichte van wat ze aan pensioenen moeten uitkeren – tikte de 116% aan. Kortom: voor elke euro die ze later moeten uitbetalen, stond er €1,16 op de teller.
Maar toen kwam er ineens een flinke domper. De beurzen kelderden. Oorzaak? Een mix van onzekere rentes wereldwijd, geopolitieke onrust en schommelende inflatie. Volgens ING verdampte er in één week tijd maar liefst vier procent van de gemiddelde dekkingsgraad van pensioenfondsen.
Klinkt alarmerend, maar gelukkig blijft de sector voorlopig rustig. Journalist Maaike Noordhuis, van Het Financieele Dagblad, vertelt in een podcast van BNR Nieuwsradio dat er bij de fondsen geen paniek heerst. “De pensioenfondsen hebben wel wat vet op de botten,” zegt ze nuchter. Ondanks de beursdip is er nog geen enkel fonds onder de kritische grens van 100% gezakt – en dat is geruststellend.
“Tijdens de financiële crisis van 2008 zakten sommige fondsen onder de 100% en moesten ze korten. Daar zijn we nu echt nog niet,” aldus Noordhuis bij BNR.
Pensioenfondsen zijn bovendien langetermijnbeleggers. Ze hoeven dus niet direct te reageren op elke beursbeweging. Ze blijven scenario’s doorrekenen en kijken hoe de situatie zich ontwikkelt. Noordhuis: “Zij weten dat de situatie elk moment nog kan veranderen en wachten het rustig af.”
Grote veranderingen: het nieuwe pensioenstelsel
En dan is er nog iets groots gaande: de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Dit moet uiterlijk in 2028 voltooid zijn. Tot die tijd staan fondsen voor een monsterklus. Het oude systeem met collectieve potten wordt ingewisseld voor een persoonlijker systeem, waarbij deelnemers een eigen pensioenvermogen opbouwen.
Dat klinkt simpel, maar het betekent dat er voor honderden miljarden euro’s aan pensioengeld moet worden overgeheveld van de oude naar de nieuwe situatie. Elk fonds moet daarvoor een uitgebreid transitieplan opstellen, deelnemers informeren, IT-systemen ombouwen en – ook niet onbelangrijk – rekenen wat deze overgang precies betekent voor jongeren, ouderen, gepensioneerden en werkenden.
De meeste fondsen zijn nog volop bezig met deze voorbereiding. Slechts een paar hebben inmiddels groen licht gekregen van toezichthouder DNB om daadwerkelijk over te stappen. De rest is nog aan het rekenen, afstemmen en communiceren. Daarbij kijken ze ook kritisch naar hun buffers: je wil immers niet te veel uitdelen (bijvoorbeeld via indexaties) als je straks geld nodig hebt voor die grote verbouwing.
Beleggingsstrategie: iets meer risico, maar met beleid
In het nieuwe pensioenstelsel krijgen fondsen iets meer ruimte om risicovoller te beleggen – mits ze dat goed onderbouwen. Denk aan investeringen in private equity, infrastructuur of leningen aan bedrijven. Pensioenuitvoerder APG verwacht bijvoorbeeld dat fondsen hun risicovolle beleggingen de komende jaren met zo’n vijf procentpunt gaan verhogen.
Een interessante ontwikkeling is dat fondsen hun blik meer op Europa richten. Er wordt zelfs gekeken naar sectoren zoals de defensie-industrie. Geen alledaagse investering voor Nederlandse fondsen, maar gezien de geopolitieke spanningen wel begrijpelijk.
Toch blijft het voorzichtigheid troef. De recente beursdalingen herinneren de sector eraan dat risico ook echt risico is – en geen garantie op meer rendement. De fondsen proberen dus een balans te vinden tussen kans en voorzichtigheid.
Indexaties: beetje bij beetje omhoog
Hoewel de buffers bij veel pensioenfondsen op peil zijn, houden ze hun uitgaven onder controle. Dat betekent dat de jaarlijkse indexaties – het aanpassen van pensioenen aan de inflatie – bescheiden blijven. Enkele voorbeelden:
- ABP verhoogde de pensioenen met 1,84%.
- PFZW en PMT deden geen indexatie.
- Kleinere fondsen zitten daar ergens tussenin.
De voornaamste reden? Men wil geen risico nemen met het oog op de komende pensioentransitie. Hoe meer geld je nu uitdeelt, hoe minder buffer er straks is om de overstap naar het nieuwe stelsel soepel te laten verlopen.
Wat betekent dit voor jou?
Als je al met pensioen bent: je pensioen blijft voorlopig stabiel, maar verwacht geen grote verhogingen. Als je nog werkt: je pensioen wordt persoonlijker, transparanter, maar ook gevoeliger voor beleggingsresultaten. Dat is even wennen.
Wat vaststaat: de komende jaren gaan we allemaal merken dat het pensioenstelsel verandert. Gelukkig gebeurt dit stap voor stap. De fondsen zijn zich goed bewust van hun verantwoordelijkheid – en houden het hoofd koel, zelfs als de beurs even rood kleurt.
Waakzaam en voorbereid
De conclusie? Nederlandse pensioenfondsen zitten stevig in het zadel, maar laten zich niet in slaap wiegen. Ze houden hun buffers in stand, reageren kalm op beursstress en bereiden zich intensief voor op de grootste pensioenhervorming in decennia. Zoals Noordhuis het mooi samenvat bij BNR: “Er is genoeg vet op de botten, maar niemand weet wat morgen brengt.”
