AI: van hype naar Hollandse nuchterheid
Kunstmatige intelligentie; je kunt er inmiddels niet meer omheen. In boardrooms wordt erover vergaderd, op verjaardagen worden grappen gemaakt over ChatGPT en zelfs de kapper weet er tegenwoordig raad mee. Soms voelt het allemaal als een opgeblazen ballon die elk moment kan knappen. Maar laten we eerlijk zijn: er gebeurt écht iets. AI verandert onze manier van werken, ondernemen en zelfs de manier waarop we elkaar vertrouwen. In dit stuk neem ik je mee langs zes van de meest veelbelovende Nederlandse AI-startups van dit moment. Van medische innovaties tot het opsporen van deepfakes.
En verrassend genoeg komt die verandering niet alleen uit Silicon Valley of uit Shenzhen. Ook in Nederland, waar we doorgaans drukker lijken met files, stikstofdiscussies en huizenprijzen, groeit een ecosysteem van startups die zich met AI bezighouden. Vaak zijn ze kleiner, nuchterder, maar ook dichter bij de praktijk. Geen grootspraak, maar concrete oplossingen.
Nederlandse AI-startups
1. UbiOps (Den Haag)
Vraag een gemiddeld mkb-bedrijf naar AI en de kans is groot dat ze antwoorden: “Ja, daar moeten we iets mee.” En vervolgens gebeurt er niets. Waarom? Omdat de techniek vaak te ingewikkeld is. Hier komt UbiOps in beeld.
Hun platform maakt het draaien van machine learning-modellen en algoritmes net zo eenvoudig als het uitrollen van een nieuwe app. Je hebt geen leger aan data scientists nodig; UbiOps doet de zware technische kant. Zo kan een klein bedrijf net zo goed profiteren van AI als een multinational.
Niet voor niets werd UbiOps opgenomen in de KVK Innovatie Top 100. En ook instellingen als de IND gebruiken hun technologie om AI veilig en onder eigen beheer te draaien.
2. Quantib (Rotterdam)
De zorg is misschien wel dé sector waar AI levens kan redden. Neem Quantib, een spin-off van het Erasmus MC. Hun software helpt radiologen MRI- en CT-scans sneller en nauwkeuriger te analyseren.
Een arts vertelde ooit: “Soms kijk je zo lang naar een scan dat je ogen gewoon moe worden. AI heeft die vermoeidheid niet.” En precies dat is de kracht van Quantib. Ze richten zich onder andere op Alzheimer en bepaalde kankervormen, waar tijdige diagnose letterlijk het verschil kan maken.
Het bedrijf haalde meer dan 7 miljoen euro groeikapitaal op en biedt inmiddels CE- en FDA-goedgekeurde oplossingen. Dit is dus niet zomaar een experiment, maar technologie die al in ziekenhuizen wordt toegepast.
3. DuckDuckGoose (Utrecht)
We leven in een tijd waarin je een video meerdere keren moet bekijken om zeker te weten of hij echt is. Politici die zogenaamd iets zeggen wat nooit gebeurd is, beroemdheden die in gemanipuleerde video’s opduiken – het is geen sciencefiction meer. Hier komt DuckDuckGoose in beeld als Nederlandse AI-startup.
Hun AI detecteert deepfakes en andere vormen van digitale manipulatie. Ze leveren al technologie aan onder meer de Tweede Kamer en financiële instellingen die afhankelijk zijn van betrouwbare identiteitsscans.
Wat ik mooi vind? Hun ambitie om de “nieuwe antivirus” te worden, maar dan voor beelden en video’s. En ze hebben de wind mee: onlangs haalde het bedrijf 1,3 miljoen euro pre-seed kapitaal op om hun detectietechnologie verder uit te rollen.
4. Ellogon.AI (Amsterdam)
Ellogon.AI werkt aan een van de spannendste ontwikkelingen in de zorg: personalized medicine. Hun AI-tool EIDOS helpt artsen bij het analyseren van pathologische beelden om te bepalen welke patiënten het meest baat hebben bij immunotherapie.
Wat dat concreet betekent? Minder onnodige behandelingen en meer zorg op maat. Het bedrijf werkt samen met het Nederlands Kanker Instituut en beschikt over een CE-markering – een bewijs dat de tool veilig de markt op mag.
Hun werk blijft niet onopgemerkt: ze wonnen de regionale Zorginnovatieprijs 2024 en kregen 1 miljoen euro investeringssteun om verder te groeien.
5. FruitPunch AI (Eindhoven)
Niet elke startup jaagt enkel winst na. FruitPunch AI laat zien dat het ook anders kan. Hun motto is “AI for Good”. Het is een community waarin studenten, onderzoekers en bedrijven samenwerken aan maatschappelijke uitdagingen.
Denk aan klimaatverandering, biodiversiteit en gezondheidszorg. Het voelt bijna activistisch, maar dan gewapend met algoritmes in plaats van protestborden. Ze zijn onderdeel van de High Tech Campus Eindhoven en maken deel uit van de Nederlandse AI Coalitie.
Hun aanpak blijft niet onopgemerkt: in 2023 haalden ze een half miljoen euro seed-financiering op. Voor een community-driven initiatief is dat een indrukwekkende bevestiging.
6. Scailable (Eindhoven/Leiden)
Scailable specialiseert zich in edge AI. Dat klinkt technisch, maar het idee is simpel: algoritmes draaien lokaal, op apparaten zoals camera’s of sensoren. Geen omweg via de cloud, geen privacyrisico’s, maar directe resultaten.
Hun technologie werd onder meer getest op een voetbalveld, waar camera’s live het spel analyseerden zonder vertraging. Dat klinkt misschien als een gimmick, maar de toepassingen zijn enorm: van slimme verkeerssystemen tot fabrieksvloeren.
Het succes bleef niet onopgemerkt. In 2024 werd Scailable overgenomen door Network Optix, zodat hun technologie wereldwijd kan worden uitgerold.
Waarom Nederlandse kunstmatige intelligentie anders is
Wat opvalt? Nederlandse AI-startups draaien niet alleen om geld. Natuurlijk, winst is belangrijk, maar de rode draad is maatschappelijke relevantie. Of het nu gaat om gezondheid, het tegengaan van nepnieuws of duurzaamheid: er zit bijna altijd een hoger doel achter.
Misschien is dat typisch Nederlands. We hebben niet de neiging om alles groter te maken dan het is (oké, behalve misschien de huizenprijzen). Maar juist daardoor ontstaan hier toepassingen die niet alleen investeerders aanspreken, maar ook de samenleving vooruithelpen.
Lees ook:
Innovatie komt niet altijd uit Californië
De beste Nederlandse AI-startups van dit moment laten zien dat innovatie niet altijd uit Californië hoeft te komen. Van UbiOps tot Scailable: dit zijn bedrijven die AI tastbaar maken, niet met loze beloftes maar met concrete oplossingen.
Over tien jaar kijken we misschien terug en zeggen we dat de AI-revolutie óók in Nederland begon. En stiekem, dat idee maakt me wel trots.
