Er zijn van die figuren in de zakenwereld die overal zijn, zonder dat iemand hun gezicht kent. Amancio Ortega is er zo één. De man achter Zara. Oprichter van Inditex. Goed voor zo’n 118 miljard dollar, maar je zou hem straal voorbijlopen in de supermarkt. Letterlijk. Blauwe blazer, wit overhemd, grijze broek. Altijd. En voor wie zich dat afvraagt: nee, hij draagt geen Zara. Ironisch? Misschien. Typisch Ortega? Absoluut.
Amancio Ortega
Van honger naar honger naar succes
Het verhaal begint ergens in 1936, in een onooglijk dorpje met zestig inwoners in Noord-Spanje: Busdongo de Arbas. Amancio is de jongste van vier. Zijn vader werkt bij de spoorwegen, zijn moeder als dienstmeisje. Er is nooit veel geld, maar er is wél trots. En misschien is dat wel het zaadje voor alles wat volgt.
Hij stopt met school op zijn veertiende. Niet uit luiheid. Uit noodzaak. Hij gaat aan de slag in een overhemdenzaak: Gala. De plek bestaat nog steeds, maar verkoopt nauwelijks nog iets. Mensen komen daar alleen om naar Amancio te vragen.
Wat als klanten zelf bepalen wat ze willen dragen?
Dat is de gedachte die Ortega begin jaren zeventig maar niet loslaat. Waarom vertellen ontwerpers mensen wat ze aan moeten trekken? Waarom niet andersom?
Zijn eerste winkel wil hij Zorba noemen, naar zijn favoriete film Zorba the Greek. Maar ja, er is al een bar met die naam in A Coruña. Dan maar Zara. Klinkt ook goed.
Vanaf het begin is het concept anders. Verkoopmedewerkers geven dagelijks feedback door. Wat vragen mensen? Welke kleuren? Welke stoffen? En binnen twee weken ligt het antwoord in de rekken. Geen maandenlange collecties. Geen modeshows. Gewoon: luisteren, maken, verkopen. That’s it.
Fast fashion, voordat het cool (of problematisch) was
Of je nou van fast fashion houdt of niet: Ortega bedacht het. Waar de meeste merken een jaar vooruit ontwerpen, draait Zara op snelheid. Trends van vandaag liggen over twee weken in de winkel. En: áls ze er liggen, zijn ze er maar even. Kleine oplages. Dus: kopen, of misgrijpen.
Dat zorgt voor iets bijzonders. Mensen komen vaker terug. Elke week is er iets nieuws. Geen eindeloze uitverkooprekken, geen overschotten die in de shredder gaan. Ortega’s systeem is strak, snel en winstgevend. Zó winstgevend dat businessscholen er hele modules aan wijden.
“Ortega? Die zit daar gewoon aan een bureautje.”
Tot zijn pensioen had hij geen kantoor. Geen directiekamer met glazen tafel en uitzicht. Hij zat liever aan een bureau bij het designteam van Zara Women. Stoffen voelen, kleuren bekijken, praten met ontwerpers. En daarna? Gewoon lunchen in de bedrijfskantine.
Zijn collega’s noemen hem gewoon “Ortega”. Geen “meneer”. Geen “Don”. En dat wil hij ook zo. Het aantal interviews dat hij in zijn leven gaf? Minder dan een hand vol. Hij wilde anoniem blijven. Tot het moment kwam dat Zara naar de beurs ging en een gezicht nodig had. Toen pas, in 1999, verscheen de eerste officiële foto van hem.
Hoe rijk is deze mysterieuze man eigenlijk?
Heel rijk. Absurd rijk, zelfs. Vier keer stond hij heel even op nummer één op de Forbes-lijst. Maar telkens duwde Bill Gates hem er een dag later weer vanaf. Op dit moment schommelt zijn vermogen rond de $118,8 miljard. Een paar dagen geleden was het nog iets minder. Morgen misschien weer iets meer. Het fluctueert sneller dan de Zara-collectie.
Toch: Ortega houdt 59% van Inditex in handen. En via zijn vastgoedbedrijf Pontegadea bezit hij een indrukwekkend portfolio van winkels, hotels en kantoren. Denk: de Torre Picasso in Madrid. Of het Epic Residences-hotel in Miami. Veel van zijn huurders zijn trouwens… techreuzen. Meta. Apple. Spotify. Google. Ja, serieus.
Marta Ortega: de dochter die de scepter zwaait
Sinds 2021 is het Marta Ortega, zijn dochter, die aan het roer staat van Inditex. En hoewel ze een andere stijl heeft – iets meer zichtbaarheid, iets meer flair – blijft de kernstrategie hetzelfde: luisteren, aanpassen, versnellen.
Wat verandert, is de technologie. Waar vroeger winkelmedewerkers input gaven, kijkt Zara nu naar data: social media-trends, verkoopcijfers, catwalks. Alles wordt geanalyseerd, geoptimaliseerd, geautomatiseerd.
Wat maakt Zara zo succesvol?
Zara vertaalt catwalktrends razendsnel naar eigen collecties, levert die in no-time uit, en biedt sterke prijs-kwaliteitverhoudingen. Klinkt makkelijk. Is het niet. Want dat vereist:
- Eigen productie (veelal in Spanje en Portugal)\n- Snelle toelevering
- Voorraadbeheer tot op de millimeter
- Slimme locaties (Zara zit vaak op de beste plekken in een stad)\n- Géén marketingverslaving (Zara geeft minder dan 1% van de omzet uit aan reclame)
Ortega’s stempel: minder praten, meer bouwen
De meeste ondernemers willen tegenwoordig alles delen. Podcasts. TED-talks. LinkedIn-updates met “lessen uit mijn ochtendwandeling”. Ortega? Die bouwt liever in stilte.
En toch is zijn invloed gigantisch. Merken als Primark, H&M, Shein en Temu zijn allemaal gebouwd op fundamenten die Ortega legde. Alleen… ze doen het met meer lawaai. Meer hype. Meer marketing.
Een vraag die mensen zich stellen: waarom draagt hij geen Zara?
Het is niet per se dat hij Zara ontwijkt. Hij is gewoon een man van gewoonte. Die grijze broek zit lekker. Die witte overhemden zijn van prima kwaliteit. En waarom zou je iets veranderen dat werkt?
Maar ergens is het ook tekenend. Ortega ís niet zijn merk. Hij ís geen trend. Hij is de architect, niet het gezicht. Hij bouwt. Achter de schermen. Op zijn eigen voorwaarden.
De man die liever anoniem bleef
Als je Ortega op straat zou zien, herken je hem niet. En dat vindt hij prima.
Dat is misschien wel het meest fascinerende van allemaal. In een wereld vol ego’s, influencers en selfmade-miljardairs die zichzelf op elke denkbare manier promoten, koos hij voor het tegenovergestelde. Voor focus. Voor discipline. En voor een outfit die je niet in de winkel kunt kopen.
