Hoe SBM Offshore haar beleggers te laat inlichtte over de problemen in Brazilië
SBM Offshore, een grote speler in de wereld van drijvende olie- en gasinstallaties, heeft er de afgelopen tien jaar flink van langs gekregen. Het bedrijf raakte verwikkeld in een gigantisch corruptieschandaal waarbij honderden miljoenen dollars aan steekpenningen werden betaald om lucratieve deals binnen te slepen. Vooral in Brazilië ging het goed mis, met Petrobras als hoofdrolspeler in een van de grootste corruptiezaken ooit.
De grote fout? SBM Offshore hield haar beleggers veel te lang in het duister over deze problemen, terwijl de impact enorm was. Dit leidde tot rechtszaken, boetes en een flinke reputatieschade. Aan het roer stond CEO Bruno Chabas, die sinds 2012 de lastige taak had om het schip drijvende te houden.
Hoe het corruptieschandaal ontstond: steekpenningen en Petrobras
Tussen 2005 en 2011 zou SBM Offshore volgens onderzoeksrapporten ruim 250 miljoen dollar aan steekpenningen hebben betaald in landen als Angola, Equatoriaal-Guinea en vooral Brazilië. Dit alles om grote contracten binnen te slepen voor de productie en opslag van olie en gas.
De bom barstte in 2012 toen klokkenluider Jonathan Taylor, een voormalig bedrijfsjurist, interne documenten lekte waaruit bleek dat corruptie bij SBM Offshore eerder regel dan uitzondering was. Wat begon als een intern probleem, groeide uit tot een internationaal onderzoek met grote gevolgen.
Begin 2014 publiceerde het tijdschrift Quote een vernietigend artikel over mogelijke corruptie van SBM in Brazilië. De reactie van het bedrijf? Ontkennen. In een persbericht van 2 april 2014 erkende SBM dat er 'enig bewijs' was dat er betalingen waren gedaan aan overheidsfunctionarissen, maar dat zou alleen gelden voor Afrika. Over Brazilië werd geen geloofwaardig bewijs gevonden. Dit bleek later een bewuste misleiding te zijn.
In Brazilië leidde dit tot enorme opschudding. Petrobras, het staatsoliebedrijf, bleek diep verwikkeld te zijn in een grootschalig corruptieschandaal, dat bekend werd als Operatie Lava Jato (Operation Car Wash). Dit onderzoek bracht een hele reeks politici, bedrijven en topmanagers in de problemen. En jawel, SBM Offshore was een van de betrokken bedrijven.
In 2014 trok Petrobras de stekker uit alle nieuwe contracten met SBM Offshore. Een gigantische klap, want Brazilië was een van de belangrijkste markten voor het Nederlandse bedrijf.
Bruno Chabas: crisismanager en schikkingskoning
Bruno Chabas werd in 2012 CEO, precies toen het corruptieschandaal steeds verder naar buiten kwam. Zijn plan om de schade te beperken bestond uit drie pijlers:
- Een intern onderzoek: In 2014 erkende SBM Offshore in een rapport dat er "onregelmatigheden" waren geweest.
- Schikkingen treffen: In 2014 trof SBM een schikking van 240 miljoen dollar met Nederlandse en Amerikaanse autoriteiten om verdere juridische ellende te voorkomen.
- Strenger beleid: Chabas voerde strengere regels en interne controles in om toekomstige corruptie tegen te gaan.
Klinkt als een goed plan, toch? Het probleem was alleen dat beleggers veel te laat op de hoogte werden gebracht.
Bruno Chabas, topman van SBM Offshore, stuurt op zaterdag 24 mei 2014 een verontrustende mail door. ‘Heel slecht nieuws’, staat er. Het bedrijf mag niet meer meedoen met twee Braziliaanse aanbestedingen. ‘Als ik Frans zou zijn, zou ik zeggen: merde ...’, voegt hij eraan toe. Chabas ís Frans.
Beleggers in het duister gehouden
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) concludeerde dat SBM Offshore tussen 2012 en 2014 vier keer cruciale informatie had achtergehouden voor beleggers:
- Het interne corruptieonderzoek: SBM wist al van de risico’s, maar informeerde beleggers pas later over de ernst van de zaak.
- Dreiging van uitsluiting door Petrobras: Petrobras overwoog SBM te weren, maar beleggers hoorden dit veel te laat.
- Financiële impact: De uitsluiting door Petrobras had grote gevolgen voor de omzet, maar SBM communiceerde dit pas te laat.
- Lopende schikkingen en juridische risico’s: SBM probeerde de boel te schikken, maar de volledige financiële impact werd niet direct gedeeld.
Voor een beursgenoteerd bedrijf is transparantie naar beleggers essentieel. Door deze informatie achter te houden, gaf SBM een vertekend beeld van de financiële situatie.
De AFM was niet onder de indruk en legde in 2019 een boete van 2 miljoen euro op aan SBM Offshore.
Rechtszaak en boeteverlaging
SBM Offshore vocht de boete aan en kreeg deels gelijk. In februari 2025 oordeelde de rechter dat SBM in slechts één van de vier gevallen echt te laat was met het delen van informatie. Daardoor werd de boete verlaagd naar 675.000 euro.
Toch veranderde dit weinig aan het feit dat SBM de fout in was gegaan. Beleggers waren verkeerd geïnformeerd, en het bedrijf liep enorme reputatieschade op.
De gevolgen voor SBM Offshore en Chabas
Het schandaal en de gebrekkige communicatie naar beleggers hadden enorme gevolgen:
- Financiële schade: Honderden miljoenen dollars aan boetes en schikkingen in Nederland, de VS, Brazilië en Zwitserland.
- Verlies van grote klanten: Petrobras, een van de grootste klanten, verbrak de samenwerking.
- Juridische problemen: Twee voormalige SBM-topmannen kregen gevangenisstraffen.
- Reputatieschade: SBM werd jarenlang geassocieerd met corruptie.
Ondanks alles bleef Bruno Chabas CEO en probeerde hij SBM Offshore weer op de rails te krijgen. Onder zijn leiding werden strengere compliance-programma’s ingevoerd en werd de bedrijfscultuur aangepakt. Maar de grote vraag blijft: heeft SBM écht haar les geleerd, of was dit vooral damage control?
Een dure les
SBM Offshore heeft zichzelf flink in de nesten gewerkt door jarenlang steekpenningen te betalen om deals binnen te halen, met Brazilië als een van de grootste probleemgebieden.
Maar misschien nog erger was dat beleggers te laat en te weinig werden geïnformeerd over de risico’s en gevolgen van het schandaal. Dit leidde tot rechtszaken, boetes en een forse vertrouwensbreuk.
Bruno Chabas probeerde de schade te beperken, maar SBM Offshore werd pas veel later écht transparanter. Dit schandaal laat opnieuw zien hoe belangrijk het is voor beursgenoteerde bedrijven om eerlijk en tijdig te communiceren met beleggers. Wie cruciale informatie achterhoudt, betaalt uiteindelijk de prijs – financieel én qua reputatie.
