De winter is officieel voorbij, maar de kou verdwijnt alleen uit onze huiskamers – niet uit de energiemarkt. Achter de schermen begint nu een cruciale periode voor de gassector: het aanvullen van de gasvoorraden voor de volgende winter. Maar dit keer is de situatie nét wat penibeler dan anders. Hogere verbruiken, duurdere import, politieke besluiteloosheid én een torenhoge gasprijs zorgen voor een onheilspellend vooruitzicht. En laten we alvast één zekerheid geven, gratis en voor niets: de consument gaat het betalen.
Hoger verbruik, lege zakken
Hoewel de winter relatief mild was, lag het gasverbruik deze keer tóch hoger dan normaal. En dat zorgt voor een vervelend startpunt: de voorraden moeten snel en fors worden aangevuld. Tegelijkertijd blijft de gasprijs hardnekkig hoog, en naar verwachting wordt het deze zomer alleen maar duurder. “Dat zal onvermijdelijk worden doorberekend aan de consument,” zegt energie-expert Jilles van den Beukel van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. “En dat is misschien wel een van de weinige zekerheden die we momenteel hebben.”
90 procent opslag? Reken maar op hoofdpijn
Zowel de Nederlandse overheid als de EU wil dat de gasopslagen komende zomer weer voor 90 procent gevuld zijn. Maar dat streven blijkt eenvoudiger op papier dan in de praktijk. Volgens Van den Beukel zit Nederland in een lastig parket: óf we vullen de opslag met belastinggeld tegen torenhoge prijzen, óf we laten het over aan de vrije markt — met als gevolg dat we die 90 procent bij lange na niet halen.
En alsof dat nog niet genoeg onzekerheid oplevert, speelt op de achtergrond nóg een hoofdpijndossier: de tijdelijke EU-regelgeving voor gasopslag dreigt te worden verlengd. Dat zou betekenen dat Nederland nog twee jaar met een verplichte vulling van 80 tot 90 procent blijft zitten, inclusief extra marges. En je raadt het al: wie betaalt die rekensom? Juist.
Europa koopt gas… tegen elkaar op
Iedereen wil de voorraden vol. Maar wat gebeurt er als álle Europese landen deze zomer tegelijk inkopen? Juist, dan stijgt de prijs. En als het gas dan al duur is in de zomer, wat gebeurt er dan in de winter als de vraag piekt? “Veel bedrijven ondervinden nu al de gevolgen van hoge gasprijzen,” zegt Van den Beukel. “Maar als de regels te rigide zijn, dreigt de prijs nog verder op te lopen.” Ondertussen kijkt de markt gespannen toe, wachtend op wat de overheden beslissen. Of beter gezegd: afwachten wat ze níet durven te beslissen.
LNG: de tijdelijke pleister op een zieke markt
De enige redelijke uitweg lijkt een grotere aanvoer van LNG. Wereldwijd wordt er inderdaad meer LNG geproduceerd, vooral in Qatar en de Verenigde Staten. Maar dat is een proces van jaren, geen maanden. Van den Beukel is voorzichtig optimistisch: “Over twee tot drie jaar zou dit de prijzen kunnen drukken.” Tot die tijd zijn we vooral afhankelijk van de grillen van de geopolitiek. En onder Trump, die mogelijk terugkeert, is zelfs een levering uit de VS geen vanzelfsprekendheid meer.
Crisis? Nee. Maar zekerheid? Ook niet.
Er is op dit moment geen acute crisis — maar wel een tikkende klok vol onzekerheid, die elk moment kan overslaan in paniek. De voorraden zijn laag, de prijzen hoog, de markten nerveus en de politiek besluiteloos. Voeg daar een snufje geopolitieke instabiliteit en mondiale concurrentie aan toe, en je hebt het perfecte recept voor een crisis die zich niet per se uit in tekorten, maar vooral in torenhoge energierekeningen.
De consument wordt de dupe, dat weten we inmiddels zeker. En dat is misschien wel de enige zekerheid die je deze zomer kunt inplannen — net als die hogere energierekening.
