Miljardair Ray Dalio – je weet wel, die oprichter van het gigantische investeringsfonds Bridgewater – maakt zich zorgen. En als zo iemand zich zorgen maakt, dan luister je toch net even wat beter. Volgens hem stevent de VS af op iets dat akelig veel weg heeft van een faillissement. Geen knal, geen plotselinge crash, maar een langzaam, pijnlijk proces. Een soort economische uitdroging.
“Amerika op krediet”
“Ja,” zegt Dalio. Amerika is aan het doodbloeden.
In een gesprek met CNBC legde hij het uit alsof het ging om het menselijk lichaam. Krediet, zegt hij, is als bloed. Het moet stromen. Naar de juiste plekken. Zodat het iets oplevert. Groei. Winst. Terugbetaling van schulden. Maar als dat krediet niet goed wordt benut – of erger, als het alleen maar toeneemt terwijl de inkomens stilstaan – dan gaat het mis. Denk: bloed dat zich ophoopt waar het niet hoort. Een soort embolie, maar dan economisch.
Je ziet nu al dat de rentelasten stijgen, en dat knijpt alles af, zegt Dalio. Bestedingen, investeringen, vertrouwen.
En nee, hij overdrijft niet.
Het obligatieprobleem: wie wil er nog Amerikaanse schuld?
Een van zijn belangrijkste zorgen draait om de Amerikaanse obligatiemarkt – die oerdegelijke hoeksteen van het wereldwijde financiële systeem. Ooit zo stabiel als een Zwitsers horloge, nu begint het te piepen en te kraken.
Amerika moet voortdurend nieuwe staatsobligaties uitgeven om de groeiende schuldenberg te bekostigen. Maar wie koopt die dingen nog? De gebruikelijke kopers – China, Japan – houden zich steeds meer afzijdig. Zelfs binnenlandse beleggers beginnen zenuwachtig te worden.
“De schuld van de één is het bezit van de ander,” zegt Dalio. Klinkt logisch. Totdat niemand dat bezit nog wil.
Het is een simpel verhaal, maar ook doodeng: als er te veel schuld op de markt komt en te weinig mensen zijn bereid het te kopen, dan dalen de prijzen. En als obligatieprijzen dalen, stijgen de rentes. Dat klinkt abstract, maar dat raakt uiteindelijk je hypotheek, je autolening, de banenmarkt, alles.
Twee opties. Geen van beide is prettig.
Dalio schetst een scenario met slechts twee uitwegen. En beide smaken wrang:
- De rente stijgt, zodat investeerders weer interesse krijgen. Maar dat wurgt de economie nog verder.
- De centrale bank springt bij. Door geld te drukken. Veel geld. En daar krijg je dus inflatie van – of erger: wantrouwen in de dollar.
En dat laatste is misschien wel de echte onderstroom van dit verhaal. Want als mensen het vertrouwen in de Amerikaanse munt verliezen… tsja, dan wordt het pas echt linke soep.
Bitcoin als vluchtheuvel?
En ja, dit heeft uiteraard gevolgen voor de alternatieven. Denk aan goud. Of – niet verrassend – Bitcoin. In de schaduw van dit monetaire gestuntel groeit het geloof in digitaal schaarste-geld. Lang niet iedereen vertrouwt het, maar er is een groeiende groep die denkt: liever iets dat niet bijgedrukt kan worden dan nog meer dollars die uit het niets verschijnen.
Beleggers zoeken veiligheid. Sommigen zoeken dat in Zwitserse franken of Noorse olieaandelen. Anderen in cryptomunten met schimmige memes. Hoe dan ook: de Amerikaanse dollar verliest beetje bij beetje zijn onaantastbare status.
Wat zegt dit nou écht?
Is Amerika failliet? Nee, niet vandaag. Misschien ook niet morgen. Maar volgens Dalio is het structureel onhoudbaar wat daar gebeurt. En dat moet je serieus nemen.
Zelfs als het niet tot een complete crash komt, dan nog stevent de VS af op een lange, pijnlijke correctie. Een reality check voor een land dat al decennia boven zijn stand leeft. De vraag is: wanneer dringt dat door? En wie betaalt uiteindelijk de rekening?
