“Van smokkel tot schijnbaar onschuldige donaties — de financiële wereld van terreur is complexer dan je denkt.”
Ergens diep in de woestijn rijdt een oude Toyota Hilux over een stoffige weg. In de laadbak: kisten met wapens, maar ook iets veel waardevollers — geld. Contant geld, vaak verpakt in plastic of verborgen onder een dubbele vloer. Dit is geen film. Dit is hoe terroristische organisaties overleven. Niet dankzij één grote geldschieter, maar via een wirwar van inkomsten, van goedbedoelde donaties tot ordinaire misdaad.
In werkelijkheid lijken de geldstromen van zulke groepen meer op een rommelige rivierdelta dan op een rechte lijn. Ze hebben legale bedrijven, gebruiken smokkelroutes en spelen handig met moderne technologie. En telkens als overheden een nieuwe muur optrekken, vinden ze wel weer een nieuwe doorgang.
Alles op een rijtje
Een smerig mengsel van geldstromen
Terroristische organisaties zijn, hoe wrang het ook klinkt, vaak goed georganiseerde financiële netwerken. Ze runnen winkels, transportbedrijven of zelfs bouwprojecten. Sommige groepen innen “belasting” in gebieden die ze controleren — burgers en ondernemers betalen omdat ze geen keuze hebben.
Daarnaast zijn er de goedbedoelde mensen. Iemand stuurt een donatie naar een humanitair project in een conflictgebied, zonder te weten dat een deel van dat geld uiteindelijk wordt omgeleid. Het is die mengeling van onschuld, dwang en bedrog die de financiering van terrorisme zo lastig maakt om te bestrijden.
Criminele inkomsten: van drugs tot mensen
De harde waarheid: veel terroristische groepen zijn gewoon criminelen met een ideologisch sausje. Ze verdienen geld aan smokkel, drugshandel, afpersing en ontvoering.
De Taliban bijvoorbeeld, verdienden jarenlang miljarden met de opiumhandel. Boko Haram kreeg geld binnen via losgeldbetalingen na kidnappings. En Islamitische Staat? Die haalde tijdens haar hoogtepunt inkomsten uit olievelden, antiekhandel en zelfs vee.
Sommige analisten noemen het een “parallelle economie” — een zwart netwerk dat meeloopt met de gewone wereld. Wie er eenmaal in zit, komt er zelden uit.
Misbruik van liefdadigheid
Liefdadigheid en terreur — het voelt als een bizarre combinatie, maar het komt vaker voor dan je denkt. Non-profitorganisaties die geld ophalen voor hulp in Syrië of Gaza, kunnen onbedoeld (of soms bewust) als kanaal dienen voor extremistische groepen.
Volgens de Financial Action Task Force (FATF) — de internationale waakhond die financiële misdaad onderzoekt — is dit één van de meest gebruikte routes. “Donaties en liefdadigheid worden vaak misbruikt door terroristen om fondsen te verplaatsen en te verbergen,” stelt het rapport van 2025.
Dat betekent niet dat elke stichting verdacht is. Integendeel: duizenden NGO’s doen levensreddend werk. Maar het toont wel hoe dun de lijn kan zijn tussen hulp en misbruik, zeker in gebieden waar toezicht praktisch onmogelijk is.
Het eeuwenoude systeem dat nog steeds werkt: Hawala
Nog vóórdat banken bestonden, bestond hawala: een informeel netwerk van geldtransfers, gebaseerd op vertrouwen. Je geeft geld aan een tussenpersoon in bijvoorbeeld Amsterdam, en een partner in Pakistan betaalt het equivalent aan je familie daar uit — zonder dat er ooit echt geld de grens overgaat.
Voor miljoenen migranten is dit nog steeds dé manier om geld naar huis te sturen. Maar dezelfde eenvoud maakt het aantrekkelijk voor terroristische netwerken. Geen digitale sporen, geen bankcodes, geen papierwerk. Alleen een mondelinge afspraak en vertrouwen.
En dan is er crypto
Natuurlijk. In een wereld waar alles digitaal wordt, proberen ook terroristen hun weg te vinden in de cryptowereld. Bitcoin, Monero, Tether — het klinkt hightech, maar het is vaak amateuristisch. Kleine donaties, onhandige wallets, en soms gewoon scams.
Toch groeit de zorg. Het US Department of the Treasury waarschuwde al in 2024 dat virtuele munten aantrekkelijk zijn voor wie geld wil verplaatsen zonder bank. “De technologie is neutraal,” schreef het rapport, “maar de intentie is dat niet.”
Deskundigen benadrukken dat crypto-gebruik door terroristen nog geen miljardenindustrie is, maar eerder een signaal van iets groters: hun vermogen om zich razendsnel aan te passen.
Frontbedrijven en handelstrucs
Sommige groepen richten bedrijven op die gewoon lijken — transport, textiel, import-export — maar die eigenlijk dienen om geld wit te wassen. Ze over- of onderwaarderen goederen, maken valse facturen en schuiven zo waarde over landsgrenzen.
De handel in antiek, bijvoorbeeld, is een klassiek voorbeeld. Een oud beeldje dat zogenaamd uit een privécollectie komt, blijkt een buitgemaakt artefact uit Syrië. Het wordt verkocht in Europa of de VS, en de opbrengst verdwijnt in een netwerk van schijnbedrijven.
Het is handel als rookgordijn — legaal van buiten, duister van binnen.
De eeuwige kat-en-muisspel tussen terroristen en toezichthouders
Elke keer als overheden een route afsluiten, verzinnen groepen een nieuwe. Internationale samenwerking is cruciaal, maar zelfs met de strengste regels blijft er altijd een achterdeur.
De Europol TE-SAT 2024 stelde dat terroristische organisaties steeds lokaler opereren en kleinere bedragen gebruiken om minder op te vallen. Geen miljoenen meer, maar honderden of duizenden euro’s tegelijk.
Dat maakt het moeilijker voor banken en veiligheidsdiensten om verdachte patronen te herkennen. Kleine bedragen verdwijnen immers tussen miljarden dagelijkse transacties.
Bewustwording is het halve werk
De strijd tegen de financiering van terrorisme is niet alleen een taak voor inlichtingendiensten. Ook bedrijven, banken en gewone burgers spelen een rol.
Let op organisaties met vage doelstellingen of gebrekkige transparantie. Vraag waar je geld écht terechtkomt. En wees je ervan bewust dat geld, hoe klein ook, soms een lange reis aflegt — met onverwachte tussenstops.
Want achter elke transactie, elk muntje en elke donatie, kan een verhaal schuilgaan dat groter is dan we denken.
Complex systeem
Terroristische financiering is geen mysterieus complot, maar een complex systeem van creativiteit, misbruik en menselijke zwakte. Waar ooit rijke sponsors of staten de hoofdrol speelden, zien we nu een veel lokaler, diffuser patroon: kleine geldstromen, veel creativiteit, en een constante zoektocht naar de volgende opening.
Of zoals een analist van de United Nations Office on Drugs and Crime het ooit verwoordde: “Zolang geld bestaat, zal iemand proberen het te gebruiken voor de verkeerde zaak.”
FAQ — veelgestelde vragen over de financiering van terrorisme
1. Komen terroristische organisaties alleen aan geld via misdaad?
Nee. Ze verdienen geld via een mix van legale en illegale bronnen. Bedrijven, donaties en handel zijn net zo belangrijk als smokkel of afpersing.
2. Wordt crypto echt gebruikt voor terrorisme?
In beperkte mate. De meeste transacties zijn klein en bedoeld om te experimenteren, maar de trend groeit. Toezichthouders volgen dit nauwlettend.
3. Hoe kan ik voorkomen dat mijn donatie verkeerd terechtkomt?
Controleer altijd de achtergrond van een organisatie. Transparante rapportage, een duidelijke website en geregistreerde statuten zijn goede signalen.
4. Waarom is het zo moeilijk om terrorismefinanciering te stoppen?
Omdat de gebruikte methoden voortdurend veranderen. Elke nieuwe wet of technologie leidt tot een nieuwe creatieve omzeiling.
5. Wat doen overheden eraan?
Ze werken samen via internationale initiatieven zoals de OSCE en de FATF, delen informatie tussen banken en justitie, en bevriezen rekeningen wanneer misbruik wordt vastgesteld.
