Het is zover: vandaag gaat in Den Haag een NAVO-top van start die niet alleen historisch is omdat hij voor het eerst in Nederland wordt gehouden, maar vooral omdat er een hoop onderlinge spanningen op tafel liggen. Over geld, veiligheid, Iran, Oekraïne, en ja – ook over Donald Trump. Die komt ook. Echt waar.
Wat normaal een strak geregisseerde diplomatieke conferentie is, voelt dit jaar meer als een internationale familiereünie waar niet iedereen op elkaar zit te wachten. En waar iedereen tegelijkertijd weet dat er iets belangrijks besloten moet worden.
NAVO in de Hofstad
Maar even, wat is die top precies?
De NAVO-top is een soort jaarlijks terugkerend schoolreisje voor wereldleiders, maar dan zonder de gezelligheid. Alle regeringsleiders en ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie van de NAVO-landen komen samen, steken de koppen bij elkaar, en praten over hoe de veiligheid in Europa (en daarbuiten) gewaarborgd moet worden. En wie dat gaat betalen. Vooral dat laatste.
Normaal gebeurt dat in Brussel of een andere ‘strategisch veilige’ stad, maar dit jaar is Den Haag het toneel. En dat is, eerlijk is eerlijk, best bijzonder. De laatste keer dat Nederland een NAVO-top organiseerde? Nooit.
De grote vraag: wie trekt de portemonnee?
Op de agenda staat dit keer een voorstel dat je gerust ‘ambitieus’ mag noemen. President Trump – wil dat elk NAVO-land vijf procent van zijn bbp aan defensie gaat uitgeven. Niet twee procent, wat nu het minimum is. Vijf.
Trump vindt dat Europa al jaren te weinig doet. “Jullie leunen op ons,” is zo ongeveer zijn boodschap. Dat zegt hij dan op z’n Trumpiaans, natuurlijk – iets tussen een grap en een dreigement in.
Landen als Spanje zijn daar niet blij mee. Premier Pedro Sánchez heeft al laten weten dat z’n land de verhoging “economisch onverantwoord” vindt. Ook in Nederland wordt achter gesloten deuren gefluisterd dat vijf procent neerkomt op tientallen miljarden per jaar – geld dat dan níet naar zorg, onderwijs of het klimaat kan gaan. En dat schuurt.
Trump komt écht. Al is het kort.
Het was even spannend of hij zou komen – hij heeft wel eens vaker op het laatste moment afgehaakt – maar het is nu officieel bevestigd: Donald Trump is erbij. Hij landt vandaag in Nederland, blijft ongeveer 24 uur, en vertrekt dan weer.
Zijn bezoek is kort, maar z’n impact is dat zeker niet. Want als Trump iets zegt over defensie (over Iran, of over Europa) dan houdt iedereen even z’n adem in. Je weet nooit of er een beleidswijziging of diplomatieke rel uitkomt.
Overigens heeft premier Dick Schoof al een “vriendelijk telefoongesprek” met hem gehad. En wie Dick Schoof een beetje kent, weet: als hij zegt dat iets vriendelijk was, dan was het tenminste niet rampzalig.
Rutte is nu de baas van de NAVO – serieus.
Je zou het bijna vergeten, maar Mark Rutte is sinds kort officieel de nieuwe NAVO-baas. De man die jarenlang het Torentje in Den Haag bewoonde, keert nu terug als gastheer van een top… in Den Haag. Alsof hij nooit is weggeweest.
Voor Rutte is deze top een vuurdoop. Hij moet balanceren tussen Trump’s spierballentaal, Europese terughoudendheid en geopolitieke donderwolken boven Iran en Oekraïne. Volgens ingewijden houdt hij zich voorlopig diplomatiek op de vlakte, maar zijn speeches worden goed in de gaten gehouden – zeker door landen die hem nog niet zo goed kennen.
Zijn eerste echte testcase dus. En dat precies op de plek waar hij jarenlang de lunch uit de magnetron haalde.
Ondertussen in de coulissen: Iran, Oekraïne en fabrieken die niet snel genoeg wapens maken
De oorlog in Oekraïne is natuurlijk nog steeds een belangrijk onderwerp. Hoeveel steun krijgt het land nog? Wat doet de NAVO als Rusland weer een grens oversteekt? Duidelijke antwoorden worden niet verwacht – wel steunverklaringen en de zoveelste belofte dat “we Oekraïne niet vergeten”.
Dan is er Iran. De spanningen zijn opgelopen na recente Amerikaanse luchtaanvallen op Iraans grondgebied, waarbij militaire installaties en strategische doelen zijn geraakt. Dat nieuws sloeg in als een bom – letterlijk én diplomatiek. Veel NAVO-landen werden niet van tevoren geïnformeerd, wat voor gefronste wenkbrauwen zorgt in diplomatieke wandelgangen.
En ondertussen wil de NAVO ook dat de Europese defensie-industrie gaat opschalen: meer fabrieken, meer munitie, minder bureaucratie.
Vandaag is er dan ook het zogeheten Defence Industry Forum. Ministers en wapenfabrikanten praten daar over… nou ja, alles wat knalt.
Den Haag dichtgetimmerd: welkom in Fort Internationaal
Wie vandaag met de tram door Den Haag wil: veel succes. De hele stad is zo’n beetje hermetisch afgesloten. Er vliegen helikopters boven de stad, het luchtruim zit dicht, op straat rijden zwarte SUV’s met geblindeerde ramen, en zelfs de meeuwen lijken onder controle.
Er zijn naar schatting meer dan 10.000 agenten en militairen ingezet. Operatie “Orange Shield” heet dat officieel. Je voelt de spanning – ook al gebeurt er ogenschijnlijk nog niets.
En nu?
Dat is de vraag. Wat komt eruit? Een akkoord over hogere defensie-uitgaven? Een vage verklaring over eensgezindheid? Of een diplomatiek tikje op de vingers voor Trump?
Wat vaststaat: deze top kan het NAVO-beleid voor de komende tien jaar bepalen. Of breken. De verwachtingen zijn hoog, de meningen verdeeld, en de camera’s draaien.
Of deze top eindigt in eensgezindheid of ruzie bij de borrel – dat weten we morgen. Maar dat het spannend wordt? Geen twijfel over mogelijk.
