De relatie tussen Europa en de VS staat op losse schroeven. Met Trump in de startblokken voor een mogelijke comeback en zijn openlijke afkeer van Europese bondgenoten, wordt steeds duidelijker dat Europa op eigen benen moet leren staan. De VS trekken zich steeds meer terug uit Europese veiligheidskwesties, flirten met Rusland en laten Oekraïne vallen als een baksteen. De vraag is niet meer of Europa zich moet voorbereiden op een breuk met Amerika, maar hoe snel dat kan gebeuren.
Europa moet zijn eigen boontjes doppen
Jarenlang kon Europa leunen op Amerikaanse militaire bescherming. Maar die luxe verdwijnt nu razendsnel. Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, heeft daarom een ambitieus plan gelanceerd: een investering van maar liefst 800 miljard euro in Europese defensie. Een gigantisch bedrag, maar wel broodnodig. Tot nu toe was de EU vooral een economisch project, maar in een wereld waarin de Amerikaanse rugdekking onzeker is, moet Europa ook z’n eigen veiligheid regelen.
Europese regeringsleiders lijken dat eindelijk te begrijpen. De vermoedelijke nieuwe Duitse bondskanselier, Friedrich Merz, heeft zelfs aangekondigd dat Duitsland de heilige ‘Schuldenbremse’ gaat versoepelen om extra geld vrij te maken voor defensie. Als zelfs de Duitsers bereid zijn om hun zuinige koers los te laten, weet je dat de nood hoog is.
Is Rusland echt zo’n dreiging?
Veel mensen vrezen dat Rusland een serieuze dreiging vormt, maar laten we eerlijk zijn: economisch gezien stelt Rusland weinig voor. Het gezamenlijke BBP van de Europese NAVO-landen is tien keer zo groot als dat van Rusland. En hoewel de Russen al drie jaar lang oorlog voeren in Oekraïne, hebben ze daar nauwelijks terreinwinst geboekt en enorme verliezen geleden. Rusland is militair misschien gevaarlijk, maar niet onoverwinnelijk.
Toch blijft steun aan Oekraïne cruciaal, vooral nu de Amerikanen zich terugtrekken. Een flink deel van die 800 miljard euro zal dan ook naar wapens, munitie en financiële steun voor Oekraïne gaan. Zonder die steun wordt Oekraïne een makkelijke prooi voor Poetin, vooral als Trump straks een ‘vredesdeal’ wil sluiten die vooral Rusland ten goede komt.
De trans-Atlantische breuk komt eraan
De tijden waarin Europa blind kon vertrouwen op de VS zijn voorbij. Trump ziet Europa als een lastige hindernis en heeft al laten doorschemeren dat hij weinig zin heeft om Europese landen te beschermen. De boodschap is duidelijk: als Europa zijn eigen veiligheid niet regelt, doet niemand het.
Daarom moet de EU versneld werken aan een sterke defensie-unie. Zonder een eigen leger en stevige militaire samenwerking wordt Europa een speelbal van andere grootmachten, van Moskou tot Peking. Dat kunnen we ons simpelweg niet veroorloven.
