Op 11 november trekken overal in Nederland kinderen met vrolijke lampionnen door de straten. Ze zingen liedjes, bellen aan bij huizen en hopen op snoep! Voor velen is het een gezellige traditie, maar niet iedereen weet waar dit feest eigenlijk vandaan komt. Wie was Sint Maarten? En waarom vieren we het op deze manier?
Alles op een rijtje
De oorsprong van Sint Maarten
Het feest van Sint Maarten is genoemd naar Sint Martinus van Tours, een bisschop die leefde in de vierde eeuw in wat nu Frankrijk is. Volgens de legende kwam Martinus op een koude winterdag een bedelaar tegen die nauwelijks kleren had. Zonder aarzelen scheurde hij zijn mantel in tweeën en gaf de helft aan de bedelaar. Diezelfde nacht verscheen Jezus hem in een droom, gekleed in diezelfde halve mantel.
De daad van Martinus symboliseerde naastenliefde, delen en vriendelijkheid — waarden die nog altijd centraal staan op 11 november. Na zijn dood werd hij heilig verklaard, en zijn naamdag, 11 november, werd in veel Europese landen een feestdag.
Van heiligendag tot volksfeest
In de Middeleeuwen was 11 november niet alleen een religieuze feestdag, maar ook het einde van het landbouwseizoen. De oogst was binnen, en mensen vierden dat met eten, drinken en licht. Vooral in Noord-Europa ontstond de gewoonte om met lampjes of fakkels langs de huizen te gaan.
Later namen kinderen deze traditie over. Ze maakten lampionnen van uitgeholde bieten of knollen (voordat plastic en papier hun intrede deden) en zongen liedjes om lekkernijen te verdienen. Zo werd Sint Maarten langzaam een feest dat draait om licht in de donkere maanden — en om het plezier van samen delen.
Sint Maarten vandaag de dag
Tegenwoordig is Sint Maarten vooral een kinderfeest dat in het noorden van Nederland, zoals Groningen, Friesland, Drenthe en Noord-Holland, uitbundig wordt gevierd. In andere delen van het land is het minder bekend, maar ook daar wint het aan populariteit.
Kinderen maken vaak hun eigen lampionnen op school of thuis — tegenwoordig van papier, karton of gerecycled materiaal. Als de avond valt, trekken ze eropuit met hun ouders om van deur tot deur te gaan. Achter elke deur wacht een kleine verrassing: snoep, mandarijnen of soms zelfs een appel, precies zoals vroeger.
Waarom 11 november?
De datum 11 november is niet willekeurig gekozen: het is de sterfdag van Sint Martinus van Tours. Daarnaast is het ook de start van het winterseizoen volgens oude volksgebruiken. In sommige katholieke landen, zoals Duitsland en België, markeert 11 november ook het begin van de carnavalsperiode (die eindigt op Aswoensdag).
Zo is Sint Maarten dus een feest met diepe wortels in religie, seizoenen en volkscultuur — een brug tussen de middeleeuwen en onze moderne tijd.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Waar komt Sint Maarten vandaan?
Sint Maarten is gebaseerd op Martinus van Tours, een bisschop die bekendstaat om zijn daad van naastenliefde: het delen van zijn mantel met een bedelaar.
2. Waarom vieren we Sint Maarten op 11 november?
Dat is de naamdag van Sint Martinus, de dag waarop hij stierf. Het markeerde vroeger ook het einde van het landbouwseizoen.
3. Waarom lopen kinderen met lampionnen?
De lampionnen staan symbool voor licht in de donkere wintermaanden. Het is een teken van hoop en warmte.
4. Wordt Sint Maarten overal in Nederland gevierd?
Nee, vooral in het noorden en westen van Nederland. In het zuiden is Sint Maarten minder bekend, waar bijvoorbeeld Sinterklaas meer op de voorgrond staat.
5. Wat wordt er gezongen tijdens Sint Maarten?
Kinderen zingen traditionele Sint-Maartenliedjes zoals “Sinte, Sinte Maarten, de koeien hebben staarten” of “Elf november is de dag, dat mijn lichtje, dat mijn lichtje branden mag”.
Lees ook:
Sint Maarten: meer dan snoep alleen
Hoewel het voor kinderen vaak draait om liedjes en lekkers, schuilt er een belangrijke boodschap in dit feest. Het draait om licht, warmte en samen delen — waarden die juist in de donkere maanden van het jaar extra betekenis krijgen. Door kinderen te leren dat Sint Maarten ooit iemand was die zijn mantel deelde met een arme man, brengen we de oorspronkelijke gedachte van solidariteit en vriendelijkheid over op een nieuwe generatie.
Op 11 november is het weer zover: de lichten aan, de liedjes klaar en de snoepmand gevuld. Want Sint Maarten is niet alleen een feest voor kinderen — het is een herinnering aan de kracht van delen en licht brengen in de wereld.
