Software

Groningen en Rotterdam krijgen een AI-fabriek! Wat gaat er gebeuren?

24 september
DoorRutger
Rutger

Rutger vertelt graag verhalen met zijn rol als filmmaker maar hij stroopt ook graag zijn mouwen op om te schrijven. Zijn kennis ligt in storytelling, films en games (design). Verder heeft hij een achtergrond in mult…

Bekijk volledige bio

Nederland zet grote stappen richting een toekomst waarin kunstmatige intelligentie (AI) niet langer enkel in de handen ligt van techreuzen buiten Europa, maar ontwikkeld én toegepast wordt binnen eigen landsgrenzen. Twee locaties spelen hierbij een hoofdrol: Groningen krijgt al concreet vorm, terwijl Rotterdam in de race is voor een Europese AI-gigafabriek. Wat betekenen deze plannen precies — en welke kansen en uitdagingen schuilen erin?

Illustration by FGC on Shutterstock

De AI-fabriek in Groningen: investeringen, planning en ambitie

De plannen tot nu toe

In juni 2025 kondigden het kabinet en de regio Groningen/Noord-Drenthe aan samen €130 miljoen te investeren in een fabriek. Deze investering is een startpunt; de totale som streeft richting €200 miljoen, met extra financiering vanuit Europa.

De beoogde locatie: het terrein van de voormalige tabaksfabriek Niemeyer in Groningen, waar ook een kenniscentrum zal komen.

Minister Karremans gaf aan dat het project geen luxe is, maar een strategische noodzaak om Nederland minder afhankelijk te maken van buitenlandse AI-technologieën.

Artwork by Olena on Shutterstock

Wat komt erin te zitten?

  • Een supercomputer met hoge rekenkracht om grote AI-modellen te trainen en experimenten mogelijk te maken.
  • Een expertisecentrum / kennisknooppunt waar bedrijven, onderzoek, onderwijs en overheid samenwerken aan AI-toepassingen.
  • Toegang voor lokale startups en bedrijven — er is gesproken over dat regionale partijen gegarandeerd 25% van de rekenkracht mogen gebruiken om innovatie te stimuleren.

Als alles volgens plan verloopt, start de bouw in 2026, en zou de supercomputer begin 2027 op volle kracht draaien.

Rotterdam in de race: de AI-gigafabriek

Het idee en de Europese context

Nederland is ook in de race voor een Europese AI-gigafabriek in de omgeving van Rotterdam. Dit initiatief valt onder het Europese programma InvestAI, dat een budget van ongeveer €20 miljard beschikbaar stelt voor een beperkt aantal grootschalige AI-faciliteiten in Europa.

Een consortium onder leiding van ondernemer Han de Groot (AI Gigafactory.NL) werkt aan een voorstel waarbij de faciliteit tientallen keren groter wordt dan kleinere fabrieken in Europa.

Kansen én risico’s

  • De locatie nabij Rotterdam zou strategisch passen vanwege de nabijheid van infrastructuur, energiebronnen (zoals windparken) en bestaande datacenters.
  • Kritiekpunten zijn er ook: toegang tot moderne AI-chips, de enorme energiebehoefte en onzekerheid over financiële en politieke steun — het kabinet is immers demissionair.

Of deze plannen daadwerkelijk doorgaan hangt af van de toelating via het Europese InvestAI-programma en verdere afspraken tussen publieke en private partijen.



Wat verandert er voor Nederland?

1. Digitale onafhankelijkheid

Met eigen AI-infrastructuur kan Nederland minder afhankelijk worden van Amerikaanse of Aziatische techreuzen. Dit versterkt de soevereiniteit op het gebied van data en rekenkracht.

2. Versnelling van innovatie

Een AI-fabriek biedt infrastructuur voor onderzoek, prototyping en ontwikkeling van toepassingen — in zorg, energie, landbouw, veiligheid en meer. Die regionale densiteit van talent en rekenkracht kan een versnellende werking hebben.

3. Regionale economische boost

Voor Groningen (en omgeving Noord-Drenthe) betekent dit nieuwe banen, investeringen en aantrekkingskracht voor talent. Rotterdam zou een internationale hub kunnen worden voor AI in Nederland.

4. Energie en milieu uitdagingen

AI-fabrieken vragen enorme hoeveelheden elektriciteit. Dat stelt druk op het net, op duurzaamheid en op warmte-afvoer. Slimme ontwerpen, groene energie, restwarmtegebruik en duurzaamheid zijn essentieel om negatieve impact te vermijden.

Waar moet je op letten?

  • Of de Europese Commissie de subsidie toekent voor de resterende ~€70 miljoen in het Groningse project.
  • Of het Rotterdamse voorstel wordt gehonoreerd in de competitie van InvestAI.
  • Hoe energievoorziening en netcapaciteit op beide locaties worden gegarandeerd.
  • De governance van de fabrieken: publieksprivate samenwerking, gebruiksrechten, open toegang vs. commercieel gebruik.
  • De impact op lokale economie, talentontwikkeling en hoe regionaal onderwijs/instituten meekoppelen.
AI-fabriek in Groningen en Rotterdam voor de verandering.
Photo by Tadamichi on Shutterstock

Tot slot

Ja, Groningen krijgt vrijwel zeker een AI-fabriek, met forse investeringen van Rijk, regio en Europa. Rotterdam is in de race voor een nog grotere AI-gigafabriek: ambitieus, uitdagend en potentieel transformatief voor Nederland’s positie in de wereld van AI.

Of beide projecten werkelijkheid worden, hangt af van subsidie, politieke ondersteuning en de praktische uitvoering — maar de koers is gezet. Nederland wil niet langer achterlopen in de wereldwijde AI-race, maar meebouwen aan de infrastructuur én de regie zelf.

👉 Volg dit proces: wie straks in Nederland AI ontwikkelt, test of commercieel inzet, kan profiteren van kansen op werk, innovatie en technologische onafhankelijkheid.

Relevante artikelen

Bekijk meer