Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: in een tijd waarin miners in de Verenigde Staten of Europa duizenden euro’s per maand kwijt zijn aan elektriciteit, slagen sommige Iraniërs erin een hele Bitcoin te minen voor ongeveer $1.300. En soms zelfs minder. In een land waar het minimumloon nog geen €200 bedraagt, voelt dat als een onwerkelijke economische loterij. Toch zit er een pikant randje aan dit verhaal. Want die extreem goedkope mining is niet alleen een kwestie van slimme technologie of efficiëntie. Het is een symptoom van iets groters: een land dat worstelt met een energiecrisis, internationale sancties en een bevolking die steeds vaker in het donker zit.
Bitcoin minen in Iran
Hoe kan het zo goedkoop?
Laten we beginnen met de kernvraag: hoe komt het dat Iran tot de goedkoopste mining-landen ter wereld behoort? Het antwoord is simpel en complex tegelijk.
Iran beschikt over enorme olie- en gasreserves. Energie is er in overvloed, en decennialang heeft de staat de prijzen gesubsidieerd. Dat betekent dat je als Iraanse burger soms maar $0,002 per kilowattuur betaalt – volgens BeInCrypto het laagste tarief ter wereld. Ter vergelijking: in Nederland ligt dat eerder rond de €0,25. Als je duizenden energieverslindende computers moet voeden, maakt dat verschil van een factor honderd ineens een wereld van verschil.
En er is meer. In sommige gevallen – denk aan grote, door de staat of het leger gesteunde installaties – wordt er überhaupt niet afgerekend. Daar draait de meter wel, maar de rekening gaat de prullenbak in. Het gevolg? Een businessmodel dat in de rest van de wereld simpelweg ondenkbaar is.
De kosten per Bitcoin
Volgens schattingen ligt de gemiddelde kostprijs van een geminede Bitcoin in Iran ergens tussen de $1.200 en $1.400. Dat klinkt laag, maar om het in perspectief te plaatsen: in de VS lopen de kosten vaak op tot $40.000 of meer. En in sommige Europese landen, waar energie schaars en duur is, zijn cijfers van $100.000 per Bitcoin zelfs niet onrealistisch.
Onderzoekers van NCRI berekenden dat de marges voor Iraanse miners daardoor astronomisch zijn. Waar een Amerikaanse miner moet hopen dat de Bitcoinprijs ver boven de $40.000 blijft om winst te maken, kan een Iraanse miner zelfs bij een crash van de markt nog vrolijk blijven draaien.
De illegale kant van de medaille
Officieel heeft Iran Bitcoin-mining in 2019 gelegaliseerd. Bedrijven konden licenties aanvragen en kregen daar bepaalde voorwaarden bij. In de praktijk bleek dat systeem niet te werken.
Waarom? Omdat de gelicentieerde miners wél een hoger tarief voor elektriciteit moesten betalen. Het gevolg: duizenden miners weken uit naar illegale operaties. In verlaten fabriekshallen, op boerderijen, soms zelfs in moskeeën stonden de apparaten te ronken. Alles zolang er maar goedkope stroom kon worden afgetapt.
En dat bleef niet onopgemerkt. In Teheran en andere steden werden steeds vaker hele wijken zonder stroom gezet, simpelweg omdat het net overbelast raakte. Volgens AP News moesten autoriteiten zelfs burgers oproepen om verdachte mining-activiteiten te melden. Voor een gewone burger die ‘s zomers in 40 graden zonder airco zit, voelt dat behoorlijk wrang.
De rol van de Iraanse Revolutiegarde
Een belangrijk detail in dit verhaal – en misschien ook wel het meest zorgwekkend – is dat de Iraanse Revolutiegarde (IRGC) zich steeds nadrukkelijker in de Bitcoin-wereld heeft genesteld.
Voor hen is mining niet zomaar een manier om geld te verdienen. Het is een manier om internationale sancties te omzeilen. Want dollars en euro’s komen lastig het land in, maar een wallet vol Bitcoin? Die kent geen grenzen.
Volgens Wikipedia beheert de IRGC grootschalige miningfaciliteiten en gebruikt het opbrengsten om kapitaal buiten het zicht van Westerse toezichthouders te verplaatsen. Voor critici is dit hét bewijs dat Bitcoin niet alleen een speeltje van technerds is, maar ook een geopolitiek instrument dat dictators en milities in de kaart speelt.
Een land in het donker
Maar laten we niet vergeten wie de rekening betaalt. Want die goedkope mining is allesbehalve gratis.
Iran kampt al jaren met een energiecrisis. Slecht onderhoud, inefficiënte infrastructuur en een groeiende bevolking zetten het net onder druk. Voeg daar duizenden mining-apparaten aan toe die 24/7 stroom vreten, en je begrijpt waarom de lichten steeds vaker uitgaan.
In de zomer van 2024 werden er dagenlang rolling blackouts ingevoerd. Mensen konden geen koelkasten gebruiken, bedrijven moesten sluiten en ziekenhuizen draaiden noodgedwongen op generatoren. Wikipedia’s overzicht van de energiecrisis laat zien hoe die situatie structureel uit de hand is gelopen.
De paradox van goedkoop
Het fascinerende – en frustrerende – aan dit verhaal is de paradox. Aan de ene kant maakt Iran door goedkope energie een enorme sprong in de crypto-wereld. Het land profiteert van een economische niche waar anderen nauwelijks mee kunnen concurreren.
Aan de andere kant legt diezelfde industrie een gigantische last op de bevolking. Je zou kunnen zeggen: de Bitcoin van een Iraanse miner wordt betaald met het kaarslicht van een Iraanse familie.
Geopolitieke dimensie
Bitcoin-mining in Iran is niet alleen een economisch verhaal, maar ook een geopolitiek schaakspel.
Voor de Iraanse regering is crypto een manier om grip te houden op internationale geldstromen. Terwijl Westerse landen sancties opleggen om de toegang tot dollars en euro’s af te snijden, biedt Bitcoin een alternatief kanaal. Dat is ook de reden dat de staat enerzijds streng optreedt tegen illegale miners, maar anderzijds zelf volop profiteert.
Een wrange spagaat: de overheid die met de ene hand de stekker uit kleine miners trekt, terwijl ze met de andere hand zelf gigantische miningfarms runt.
Wat leren we hieruit?
Misschien is de belangrijkste les dat goedkope energie nooit zonder consequenties komt. Waar de een een voorsprong haalt, betaalt de ander de prijs.
Iran is daarmee een spiegel voor de wereldwijde crypto-industrie. Het laat zien hoe kwetsbaar een energienet kan worden als je massaal rekencapaciteit gaat verbranden voor een munt die – eerlijk is eerlijk – soms meer weg heeft van een gokspel dan van een stabiele valuta.
En toch. Ergens blijft het ook een fascinerend verhaal. Een land dat in isolement leeft, vindt een manier om zich digitaal te verbinden met de rest van de wereld. Niet via diplomatie of handel, maar via blokjes code en digitale transacties. Het is bijna poëtisch, al is het voor de mensen die in de hitte zonder stroom zitten weinig troost.
Complex verhaal
Bitcoin minen in Iran is goedkoop. Spotgoedkoop zelfs. Met kosten van rond de $1.300 per Bitcoin behoort het land tot de voordeligste plekken op aarde om te minen. Maar achter die cijfers gaat een complex verhaal schuil van illegale praktijken, geopolitieke belangen en een bevolking die steeds vaker letterlijk in het donker zit.
Zoals met zoveel dingen in de crypto-wereld geldt ook hier: wat op papier briljant lijkt, blijkt in de praktijk vaak een stuk minder glansrijk.
