Chinese zonnepanelen
Er is een merkwaardig beeld dat je tegenwoordig steeds vaker ziet als je door Afrika reist. Waar vroeger vooral dieselgeneratoren het landschap domineerden, zie je nu steeds vaker glinsterende panelen die de zon vangen. Van daken in kleine dorpen in Malawi tot gigantische zonneparken in Algerije. En die panelen? Die komen vrijwel allemaal uit één land: China.
In mei 2025 alleen al importeerden Afrikaanse landen samen 1,57 gigawatt (GW) aan zonnepanelen uit China. Voor wie niet dagelijks in de energiewereld zit: dat is ongeveer driekwart van de capaciteit van de beroemde Hooverdam, en dat in één maand.
Het is een record. En records zeggen vaak iets groters dan alleen een cijfer. Dit gaat over hoe een continent, vaak afgeschilderd als ‘achterblijver’, in rap tempo een energierevolutie ondergaat.
Chinese zonnepanelen
Een stroomversnelling – letterlijk
“De zon schijnt hier altijd, maar elektriciteit is nog steeds een luxe,” vertelde een ondernemer uit Noord-Nigeria onlangs in een radio-interview. En precies dáár zit de crux. De vraag naar betaalbare en betrouwbare energie is in Afrika enorm. En omdat het bouwen van nieuwe gas- of kolencentrales traag, duur en vaak politiek ingewikkeld is, grijpen landen nu massaal naar de snelste optie: zonnepanelen.
Meer dan 22 Afrikaanse landen verdubbelden in de eerste helft van 2025 hun zonnepaneelimport vergeleken met dezelfde periode in 2024. Dat is niet zomaar groei; dat is een lawine.
Neem Algerije. Dat land zag een bizarre 6.300% stijging. Je leest het goed. In absolute zin gaat het om 0,76 GW in een half jaar tijd, maar het symboliseert iets groters: een overheid die eindelijk groots inzet op zonne-energie.
En dan Chad, een land dat normaal nauwelijks in internationale energiestatistieken voorkomt. Zij haalden genoeg panelen binnen om hun héle nationale capaciteit te evenaren. Voor een land dat vaak met energiearmoede worstelt, voelt dat bijna als een wonder.
Waarom Chinese zonnepanelen?
Er is een simpele reden: prijs. China is wereldwijd veruit de grootste producent van zonnepanelen. Dankzij schaalvoordelen, gigantische fabrieken en royale staatssteun zijn die panelen goedkoper dan vrijwel alles wat ertegenover staat.
Een zonnepark is sneller te bouwen dan een kolencentrale. Een dak vol panelen in een dorp zonder elektriciteitsnet is goedkoper dan kilometers kabels trekken. En een ondernemer die zijn winkel wil beschermen tegen stroomuitval kiest liever voor een zonnepaneel met een accu dan voor weer een nieuwe generator.
En hier komt nog iets bij: de geopolitiek. China ziet Afrika al jaren als strategisch partner. Waar het land vroeger miljarden stak in kolencentrales en olie, verschuift de aandacht nu naar hernieuwbare energie. Tussen 2020 en 2024 namen Chinese exporten van zonne- en windtechnologie naar Afrika toe met 153%. Dat is geen toeval, dat is beleid.
Licht en schaduw: de menselijke kant
Cijfers zijn indrukwekkend, maar ze vertellen niet het hele verhaal. Stel je voor: een schooltje in een dorp in Tanzania, waar kinderen ’s avonds eindelijk huiswerk kunnen maken onder een lamp die brandt dankzij een klein zonnepaneel. Dat lijkt banaal, maar voor miljoenen gezinnen betekent dit vooruitgang.
Tegelijkertijd is er ook scepsis. Lokale producenten van zonnepanelen kunnen nauwelijks concurreren met de dumpingprijzen uit China. Sommigen vrezen dat Afrika te afhankelijk wordt van één leverancier. Wat als die kraan ooit dichtgaat? Of wat als de prijs ineens stijgt?
Het doet denken aan de manier waarop veel landen afhankelijk werden van Russisch gas. Alleen is dit keer de bron de zon – en dat voelt veiliger, maar de afhankelijkheid blijft.
Regionale koplopers
Niet elk land doet mee in hetzelfde tempo. Zuid-Afrika blijft een zwaargewicht en nam in het eerste kwartaal van 2025 bijna 31% van alle Chinese export naar Afrika voor zijn rekening. Alleen in maart was dat al 0,41 GW.
Marokko volgt op afstand, maar ook daar groeit de markt stevig. Ondertussen profiteert Zuid-Afrika van de aanhoudende stroomuitval in eigen land: zonnepanelen zijn simpelweg de enige manier om de lichten aan te houden.
En dan de verrassingen: Algerije en Chad, landen die niemand vijf jaar geleden op een lijst van zonne-pioniers zou hebben gezet, klimmen opeens naar de voorgrond. Het laat zien dat zonne-energie geen luxeproduct meer is, maar een noodzaak.
Van macro naar micro
Interessant is dat de energierevolutie in Afrika zich op twee snelheden voltrekt. In het noorden domineren grote projecten. Denk aan woestijnvlaktes die veranderen in zeeën van panelen. Deze grootschalige zonneparken moeten de nationale netwerken voeden en zelfs export mogelijk maken richting Europa.
In Sub-Sahara zie je een ander verhaal. Daar gaat het om off-grid oplossingen: kleine systemen op daken, vaak met batterijen erbij. Perfect voor een winkelier die niet kan wachten op een trage overheid. Of voor een ziekenhuis dat niet afhankelijk wil zijn van een gammel elektriciteitsnet.
Die mix van groot en klein maakt het Afrika-verhaal uniek. Het is niet óf óf, het is én én.
De keerzijde: goedkope panelen, dure afhankelijkheid?
De opmars van Chinese zonnepanelen roept vragen op. Is het slim om zo afhankelijk te worden van één land? En wat betekent dit voor de ontwikkeling van een eigen Afrikaanse zonne-industrie?
Sommige analisten waarschuwen dat dit een déjà vu kan worden van de textielindustrie. In veel Afrikaanse landen stortte die in toen Chinese importen de markt overspoelden. Er wordt gevreesd dat hetzelfde nu kan gebeuren met zonnepanelen.
Aan de andere kant: zonder die goedkope importen zou de energietransitie waarschijnlijk helemaal niet zo snel gaan. Misschien is dit dus de prijs die betaald moet worden: eerst afhankelijkheid, later hopelijk meer zelfvoorzienendheid.
De toekomst: zonnig, maar niet zonder wolken
Wat we nu zien, is dat Afrika in een paar jaar tijd een inhaalslag maakt waar Europa en de VS decennia over deden. En dat terwijl de zon hier elke dag gratis energie levert.
Maar er blijven uitdagingen. Financiering blijft moeilijk. Veel projecten vallen of staan bij internationale leningen of subsidies. Daarnaast is er de vraag of infrastructuur en onderhoud kunnen bijbenen. Een zonnepark bouwen is één ding, het draaiende houden is iets heel anders.
Toch overheerst optimisme. Het idee dat een continent dat vaak wordt geassocieerd met energiearmoede nu een laboratorium is voor zonne-innovatie, is bijna poëtisch.
Een nieuw hoofdstuk voor Afrika
Afrika koopt meer Chinese zonnepanelen dan ooit, en dat is niet zomaar een trendje. Het is een keerpunt. In mei 2025 alleen al werd een record van 1,57 GW geïmporteerd, en alle signalen wijzen erop dat dit pas het begin is.
De combinatie van lage prijzen, energiezekerheid en een geopolitieke verschuiving richting duurzaamheid maakt dat de zon letterlijk en figuurlijk centraal komt te staan in Afrika’s toekomst.
Misschien is dit hoe geschiedenis eruitziet: niet als grootse verklaringen, maar als stille revoluties van glas en silicium die een continent langzaam in het licht zetten.
