China is de afgelopen decennia uitgegroeid tot een wereldmacht die, niet alleen economisch, maar ook politiek en technologisch steeds meer invloed uitoefent. Hoe werkt die invloed van China concreet door in de Europese politiek?
Alles op een rijtje
Economische verwevenheid als sleutel tot invloed
Eén van de belangrijkste manieren waarop China invloed uitoefent is via economische banden. Europese landen importeren grote hoeveelheden Chinese producten variërend van elektronica en textiel tot zonnepanelen en elektrische auto’s. Omgekeerd investeert China in Europese infrastructuur, havens en bedrijven.
Zo zijn Chinese staatsbedrijven aandeelhouder in meerdere Europese havens zoals Piraeus in Griekenland, en investeren ze in hightechbedrijven in Duitsland en Nederland. Deze economische verwevenheid maakt Europese landen voorzichtiger in hun kritiek op China, uit angst voor handelsconflicten of verlies van investeringen.
Technologie en strategische afhankelijkheid
Naast handel speelt technologie een grote rol. Bedrijven zoals Huawei en CATL zijn actief in Europa en leveren cruciale technologie voor telecommunicatie en energieopslag. Dit brengt kansen, maar ook risico’s met zich mee.
Europa maakt zich zorgen over afhankelijkheid van Chinese technologie, vooral bij gevoelige infrastructuur zoals 5G-netwerken. Dit leidt tot politieke debatten over het beperken van Chinese leveranciers, terwijl sommige landen juist openstaan voor samenwerking om kosten te drukken.
Politieke verdeeldheid binnen de EU
China weet slim gebruik te maken van verschillen tussen Europese lidstaten. Oost-Europese landen zoals Hongarije en Servië (geen EU-lid, maar wel een strategische partner) hebben intensieve banden met China en steunen vaak Chinese standpunten in internationale fora.
Tegelijkertijd pleiten landen als Frankrijk en Duitsland voor een gezamenlijke EU-lijn om economisch minder afhankelijk te worden. Deze verdeeldheid bemoeilijkt een eenduidige Europese aanpak en geeft China speelruimte om bilaterale deals te sluiten.
Invloed op mensenrechtenbeleid
Mensenrechten zijn traditioneel een belangrijk onderdeel van de Europese diplomatie, maar de economische banden met China hebben ertoe geleid dat sommige landen terughoudender zijn met openlijke kritiek.
Voorbeelden zijn het debat over de situatie in Xinjiang en de politieke ontwikkelingen in Hongkong. Waar het Europees Parlement vaak scherpe resoluties aanneemt zijn regeringen soms terughoudender om sancties of harde maatregelen te steunen.
De rol van internationale handelsakkoorden
Het inmiddels bevroren investeringsakkoord tussen de EU en China (CAI) laat goed zien hoe complex de relatie is. Oorspronkelijk bedoeld om investeringen over en weer te stimuleren, werd het akkoord gepauzeerd na wederzijdse sancties over mensenrechtenschendingen.
Dit laat zien dat economische samenwerking en politieke waarden regelmatig botsen. Het dwingt Europa om af te wegen welke belangen zwaarder wegen: economische groei of politieke principes.
Lees ook:
Veiligheids- en defensieperspectief
China’s groeiende aanwezigheid in Afrika, Azië en zelfs in de Noordpoolregio beïnvloedt indirect ook de Europese veiligheidsstrategie. Samen met Rusland vormt China in sommige dossiers een tegenmacht tegen westerse invloed.
De NAVO heeft China inmiddels genoemd als een “systemische rivaal” en meerdere Europese landen passen hun defensiebeleid hierop aan.
Balans tussen samenwerking en weerbaarheid
China is zowel een partner als een concurrent voor Europa. De uitdaging voor de Europese politiek is om economische samenwerking te combineren met strategische weerbaarheid. Dit betekent investeren in eigen technologie, diversifiëren van handelsrelaties en vasthouden aan kernwaarden zoals mensenrechten en democratie.
De groeiende invloed van China is een realiteit waarmee Europa moet leren leven — maar ook een kans om sterker en eensgezinder op te treden. Een goede voorbereiding is het halve werk.
