Vanaf 2 augustus zijn nieuwe Europese AI-regels van kracht. Veel bedrijven trekken aan de noodrem. Maar waar zit het echte probleem? En belangrijker: wat moet jij als ondernemer nu doen?
Table of Contents
AI-regels: van speeltje naar serieuze systeemtechnologie
Wat begon als onschuldig tijdverdrijf – een Sinterklaasgedichtje door ChatGPT of een AI-gegenereerde kattenfoto – is razendsnel uitgegroeid tot een onderliggende motor van de moderne economie. AI is er altijd, overal, en vaak zonder dat we het merken. In je e-mailfilter. In je koelkast. In die online banner die eng goed weet dat je gisteren nog op zoek was naar een campingstoel.
‘AI is een systeemtechnologie geworden. Net als elektriciteit.’ zei Frans Feldberg, hoogleraar aan de VU, laatst op Radio 1. Een beetje overdreven? Misschien. Maar hij heeft een punt. AI zit inmiddels zó diep in onze systemen verweven, dat het naïef zou zijn om te denken dat het zichzelf wel reguleert.
Daarom zijn de AI-regels van de EU nu een feit.
Wat is de EU AI Act?
De nieuwe wet – officieel Verordening (EU) 2024/1689, maar beter bekend als de EU AI Act – is de eerste grootschalige poging om kunstmatige intelligentie op een gestructureerde manier te reguleren. Het idee is helder: maak regels die afhankelijk zijn van het risico dat een AI-toepassing met zich meebrengt.
De AI-regels delen toepassingen op in vier categorieën:
- Onacceptabel risico: verboden. Punt.
- Hoog risico: toegestaan, maar streng gereguleerd.
- Beperkt risico: met transparantie-eisen.
- Minimaal of geen risico: nauwelijks verplichtingen.
Dat klinkt abstract, maar het betekent bijvoorbeeld dat een AI die mensen op basis van hun uiterlijk of gedrag beoordeelt, gewoon verboden wordt. Social scoring? Exit. Emotieherkenning op de werkvloer? Niet meer toegestaan.
Europa wil hiermee wereldwijd de standaard zetten. Net zoals de GDPR dat eerder deed voor datagebruik. En dat lukt aardig: landen als Canada en Zuid-Korea kijken al mee.
Waarom zijn strengere AI-regels nodig?
Neem die slimme deurbel die je tegenwoordig bij elke bouwmarkt koopt. Ideaal om te zien wie er voor je deur staat, maar ondertussen stuurt hij videobeelden van jouw straat naar servers van Amazon of Google. Wat gebeurt er met die data? Wordt het verkocht? Geanalyseerd? Gebruikt om advertenties op je af te vuren?
Of denk aan chatbots die in sollicitatieprocedures helpen “de juiste kandidaat” te selecteren. Klinkt efficiënt, maar hoe weet je zeker dat het systeem geen onbedoelde vooroordelen bevat?
De AI-regels moeten precies dát voorkomen. Ze zijn er om jouw grondrechten te beschermen. Om bedrijven te verplichten eerlijk te zijn over hoe hun AI werkt. En ja, om boetes uit te delen aan wie de regels negeert. Die kunnen oplopen tot 35 miljoen euro of 7% van de wereldwijde jaaromzet.
Wat betekenen de AI-regels concreet voor jouw bedrijf?
Even praktisch. De wet wordt in fases ingevoerd.
1. Verboden vanaf 2 februari 2025
Toepassingen die een onacceptabel risico vormen, zijn vanaf die datum niet meer toegestaan. Denk aan:
- AI die mensen indeelt of uitsluit op basis van gedrag of afkomst.
- AI die gezichtsherkenning live inzet in publieke ruimtes.
- Systemen die emoties analyseren in klaslokalen of vergaderruimtes.
2. Transparantie vanaf 2 augustus 2025
Gebruik jij AI in marketing, klantenservice of contentproductie? Dan gelden vanaf deze datum de transparantie-eisen.
Voorbeelden:
- Een AI-chatbot moet duidelijk maken dat je niet met een mens praat.
- Content gegenereerd door AI, zoals afbeeldingen of video’s, moet gelabeld worden als zodanig.
- AI-gegenereerde sollicitaties of klantgesprekken moeten herleidbaar zijn.
Waarom komt er zoveel kritiek?
Er is ook tegengeluid. In juli riepen CEO’s van bedrijven als ASML, Philips, Airbus en BNP Paribas op tot uitstel van de wet. Ze vinden dat de AI-regels te snel worden ingevoerd, zonder dat er duidelijke richtlijnen zijn. Veel bepalingen zijn nog vaag. En het kost tijd (en geld) om aan alles te voldoen.
Ook Meta (moederbedrijf van Facebook en Instagram) weigert voorlopig de gedragscode te ondertekenen. Ze vrezen dat innovatie wordt “verstikt”. Google daarentegen heeft zich wel aan de regels gecommitteerd – misschien omwille van de reputatie, misschien uit strategisch voordeel. Wie zal het zeggen?
Wat moet jij nú doen?
Of je nu een webshop runt, software bouwt of actief bent in HR of marketing: bijna elk bedrijf raakt op termijn de AI-regels. Wat kun je nu doen?
Zie kansen
Transparantie wordt een concurrentievoordeel. Klanten vertrouwen merken die helder en eerlijk zijn over hun technologie.
Breng je AI-gebruik in kaart
Gebruik je AI in klantenservice, campagnes of interne tools? Noteer het.
Bepaal het risiconiveau
Valt je toepassing onder beperkt, hoog of minimaal risico?
Wees transparant
Geef klanten inzicht in wat AI doet binnen je bedrijf. Eerlijkheid wekt vertrouwen.
Blijf bij
De AI-regels worden de komende maanden verder ingevuld. Volg updates en neem tijdig contact op met je jurist of compliance officer.
Is dit het begin van AI-regulering wereldwijd?
Waarschijnlijk wel. Net als met GDPR zie je nu al dat andere regio’s naar Europa kijken. Er zijn geruchten dat Canada en delen van Azië vergelijkbare richtlijnen overwegen. De VS? Die zitten voorlopig nog in debatmodus, maar ook daar broeit iets.
Dus ja – wat je vandaag regelt voor je Europese klanten, kan straks wereldwijd het verschil maken.
