“Digitalisering” we zitten de hele dag achter schermen. We swipen, typen, vergaderen en reageren. En dat terwijl onze koffie koud wordt en onze schouders langzaam vastgroeien in een hoek van 90 graden. Alles is digitaal. Alles is verbonden. En alles – echt álles – moet sneller dan gisteren.
Maar ondertussen… raken we leeg.
Niet omdat we zwak zijn. Niet omdat we te weinig slaap hebben gehad (al helpt dat ook niet). Maar omdat ons hoofd niet gemaakt is voor het tempo waarin we tegenwoordig leven. En zeker niet voor de eindeloze stroom notificaties, updates, verwachtingen en vinkjes.
Digitale stilte gezocht
Of digitalisering ons kapot maakt? Nou… het helpt in elk geval niet.
We leven in een wereld waarin alles sneller moet. En efficiënter. En slanker. En als het even kan ook nog ‘met minder mensen’. Technologie regelt het wel. Alles kan digitaal, alles is meetbaar, alles is verbonden. Maar ergens, tussen de Slack-pings en eindeloze Zoom-calls door, knapt er iets. In stilte.
Steeds meer mensen raken op. Niet fysiek, maar mentaal.
En ja, natuurlijk is digitalisering niet de enige boosdoener. Maar het is er wel eentje die we steevast onderschatten. Misschien juist omdat het zo handig is. Zo onmisbaar. Zo… normaal.
Altijd aan, nooit echt uit
Je herkent het vast. Dat gevoel dat je ‘even snel’ nog iets moet beantwoorden. Op zondagavond. Of vlak voor je gaat slapen. Of, als je echt pech hebt, vanaf je strandstoel in Spanje omdat “dit echt even tussendoor moest.”
We noemen het flexibiliteit. Maar wat het in de praktijk vaak is, is permanente beschikbaarheid. Je hoofd staat nooit écht uit. En je lijf weet dat ook. Alleen probeer je het te negeren met nog een espresso en een noise-cancelling koptelefoon.
Het begint onschuldig. Tot je je ineens afvraagt waarom je al drie nachten ligt te malen, terwijl er eigenlijk niets écht mis is.
Sociale media en het grote vergelijkspel
Even scrollen. Even kijken wat anderen doen. En voordat je het weet zit je twintig minuten naar de highlights van andermans leven te staren. Iedereen lijkt fitter, rijker, leuker, succesvoller. Jij zit in je joggingbroek aan afgekoelde koffie. Het contrast doet pijn.
Jongeren lijden er zichtbaar onder. Maar ook volwassenen voelen die druk. Om bij te blijven. Mee te doen. Niet achter te lopen. Je zou bijna vergeten dat de meeste mensen gewoon ook maar wat aanklungelen, tussen twee filters door.
Meer tools, minder rust
Ironisch hè? Al die slimme digitale tools zouden ons leven makkelijker maken. En dat doen ze ook. Alleen… ondertussen zijn we ook steeds meer onszelf gaan behandelen als machines. Alles moet gemeten worden. Elk project is een KPI. Je output is zichtbaar, je input moet efficiënt, en je pauze… ja, die kun je optimaliseren met een app.
Soms voelt werk gewoon als één grote spreadsheet met mensen erin. En niemand durft het te zeggen.
En dat kost dus gewoon echt geld. Veel geld.
Volgens TNO kost verzuim door mentale belasting werkgevers inmiddels 4,9 miljard euro per jaar. Psychische klachten zijn niet alleen zwaar voor de mensen die ermee kampen – ze zijn ook verwoestend duur. Werknemers met burn-out of overspanning blijven gemiddeld 63 werkdagen thuis.
En dit is geen generatieprobleem. Niet iets van ‘de jonge mensen van nu’. Alle leeftijden voelen de druk. Van de stagiair tot de directeur.
In maar liefst 75% van de gevallen geven werknemers aan dat het werk minstens deels de oorzaak is van hun klachten. En tja, als werk inmiddels voor een groot deel uit beeldschermen, deadlines en ‘even snel tussendoor’ bestaat, is de link met digitalisering niet zo vergezocht meer.
Welzijn is hot. Maar richten we onze pijlen goed?
Bedrijven willen heus wel iets doen. Gezonde lunches, vitaliteitscoaches, yoga op donderdag. Niks mis mee. Maar de vraag is: pakken we echt de kern aan?
Digitale stress, mentale overbelasting, de eindeloze datastroom – dat zijn de échte sluipmoordenaars van modern welzijn. Zouden we ons niet veel meer moeten richten op digitaal welzijn? Duidelijke regels over bereikbaarheid. Een cultuur waarin ‘even niets doen’ ook gewoon oké is. Iets simpels als: geen mails meer na 18:00.
Het zit in ons hoofd. Letterlijk.
Ons brein is niet gebouwd voor dit tempo. Voor deze constante stroom aan informatie, impulsen, notificaties. We zijn biologisch gezien nog steeds holbewoners die reageren op elk piepje alsof het een sabeltandtijger is.
En dus raken we overprikkeld. Overbelast. Verdwaald in een wereld die nooit pauze neemt. Technologie is niet het probleem – onze omgang ermee wel.
Terug naar grip. Niet terug naar vroeger.
Het gaat er niet om dat we terug moeten naar papieren agenda’s en faxmachines. Maar wél dat we moeten leren schakelen. Bewust kiezen wanneer we aan staan – en vooral: wanneer niet.
Wat kun je doen?
- Zet je meldingen uit. Serieus. Je mist niks.
- Plan een digitaal rustmoment per week. Gewoon niks. Boek, bos, bank. Maakt niet uit.
- Praat erover. Met collega’s. Met leidinggevenden. En ja, ook met HR.
Voor werkgevers?
- Maak duidelijk wat je wél en níét verwacht na werktijd.
- Laat ruimte voor pauzes die niet volgepland zijn met vitaliteitspraatjes.
- Zorg dat welzijn geen checkbox is, maar echt leeft.
Tot slot
Digitalisering is niet per se slecht. Sterker nog: het heeft ons veel gebracht. Maar zoals met alles wat krachtig is, zit het gevaar in overdaad en gebrek aan controle.
We zijn geen machines. We hoeven niet altijd aan te staan. We mogen moe zijn. We mogen nee zeggen. We mogen soms gewoon even offline zijn zonder schuldgevoel.
En weet je? Misschien begint daar pas echte vooruitgang.
