Het vertrouwen in het Nederlandse leger zit weer in de lift. Vooral jongeren blijken opvallend positief over Defensie, terwijl ouderen wat terughoudender blijven. Wat zegt dat over hoe we vandaag naar veiligheid en instituties kijken?
Vertrouwen in het leger groeit
Jongeren vertrouwen het leger massaal, ouderen wat minder zeker
Stel je voor: je zit op een terras in Zwolle met een cappuccino, scrollend door het nieuws, en je leest dat bijna 7 op de 10 Nederlanders vertrouwen hebben in het leger. Dan denk je misschien: “Huh, dat is best veel eigenlijk.” En dat klopt. Volgens cijfers van het CBS had in 2024 zo’n 68 procent van de mensen van 15 jaar of ouder vertrouwen in Defensie. Twaalf jaar geleden was dat nog maar 59 procent. Wat is er veranderd?
Golfbewegingen van vertrouwen — en een flinke dip na Poetin
Tussen 2012 en 2018 kabbelt het vertrouwen een beetje. Het schommelt, met hier en daar een kleine stijging. Maar dan — BAM — in 2020, middenin de coronapandemie, schiet het omhoog naar 72 procent. Misschien omdat we toen ineens zagen dat het leger niet alleen iets is voor verre landen en tanks, maar ook gewoon helpt bij het inrichten van priklocaties en noodhospitalen.
En dan komt 2022. De inval van Rusland in Oekraïne. Logisch dat je dan zou denken: nu gaan we het leger toch echt weer waarderen. Maar nee, gek genoeg zakt het vertrouwen juist naar 61 procent, het laagste punt in vijf jaar. Misschien omdat mensen ineens voelden hoe dichtbij oorlog weer kon zijn? Of omdat men bang werd dat Defensie te klein is geworden? Wie weet. In de kwartalen daarna herstelde het zich trouwens weer.
Jongeren staan vooraan in het vertrouwen
Wat ook opvalt: jongeren hebben opvallend veel vertrouwen in het leger. Meer dan driekwart van de 15- tot 25-jarigen zegt: “Ja, Defensie? Prima.” Misschien komt dat door TikTok-filmpjes van militairen in actie, of omdat de jonge generatie gewend is aan een wereld waarin veiligheid minder vanzelfsprekend is.
Ouderen — sorry 65-plussers — zijn wat sceptischer. Slechts 61 procent van hen vertrouwt op het leger. Misschien herinneren zij zich nog andere tijden, of zijn ze gewoon wat nuchterder geworden met de jaren. Of cynischer. Ook goed mogelijk.
Het leger scoort hoog, maar niet het allerhoogst
Er zijn twee instanties die het nog net iets beter doen in de peilingen: de politie (79%) en rechters (78%). Ook dat vertrouwen is trouwens toegenomen sinds 2012. Toen was het respectievelijk 68 en 69 procent. De rechtsstaat leeft, zullen we maar zeggen.
Bij politie en rechters zie je wel iets opvallends: het opleidingsniveau maakt nogal wat uit. Mensen met alleen basisonderwijs hebben duidelijk minder vertrouwen dan mensen met een hbo- of universitaire opleiding. Zo vertrouwt 90% van de academici de rechters, tegenover maar 58% van de lager opgeleiden. Dat is nogal een kloof.
Politici? Europa? Gaat wel.
En dan even over de rest van de instituties. Het vertrouwen in de Europese Unie is ook licht gestegen: 50% in 2024 tegenover 39% in 2012. Niet spectaculair, maar stabiel.
Politici en de Tweede Kamer, daarentegen… Tsja. Dat is een ander verhaal. Tijdens corona leek het vertrouwen even te pieken — 53% voor de Kamer, 40% voor politici in het algemeen — maar daarna donderde het keihard omlaag. In 2022 zat je op respectievelijk 30 en 24 procent. En daar zijn we een beetje blijven hangen.
Vertrouwen in elkaar: een beetje hoop in cynische tijden
Misschien wel het meest hoopgevende cijfer uit het hele onderzoek: 66% van de Nederlanders zegt vertrouwen te hebben in andere mensen. Gewoon, de medemens. Je buurvrouw, je collega, die ene gozer in de trein die altijd luid belt. In 2012 was dat nog maar 58 procent.
Dus ondanks alle politieke chaos, klimaatstress en oorlog aan de rand van Europa, geloven we tóch nog in elkaar. Misschien wel omdat we moeten. Of gewoon omdat het leven dan net iets dragelijker is.
Kortom: het leger staat er goed op. Niet perfect, maar best stevig. En ja, jongeren zien het wat rooskleuriger dan ouderen, maar dat hoort misschien ook bij jong zijn. Wat overblijft, is dat Nederland z’n instituties niet volledig de rug toekeert — zolang die instituties zich tenminste een beetje gedragen.
